توهم نظم نو وستفالیایی در خاورمیانه
- توضیحات
- نمایش از یکشنبه, 01 بهمن 1396 19:06
- بازدید: 435
دکتر محمد منصور نژاد
چکیده
طرح مساله: سالهاست خاور میانه از تنش، آشوب، بحران و جنگ و... رنج می برد. خیزش داعش در چند سال اخیر نیز تجربه وحشتناکی بود که زخم های دیرین این منطقه پرآشوب را عمیقتر نمود. ریشه این خشونت ها و خصومتها از هر کجا که باشد (خارجی: مثلا توافقنامه سایکس پیکو و... و یا داخلی: ظرفیت های فرهنگی و اجتماعی منطقه و....) لازم است برای برون رفت از این وصعیت نامطلوب چاره اندیشی نمود.
برخی متفکران غربی و نیز برخی کارشناسان داخلی تجویزشان برای مشکل فعلی پیشنهاد «نظمی نو وستفالیایی در خاورمیانه» است.
سه نکته مهم در نظم وستفالیایی وجود داشت:
یک: ریشه داستان وستفالی (Westphalia)، به جنگ مذهبی دو جریان کاتولیک ها و پروتستانها با هم باز می گشت. اینان که حدود 30 سال (1618 تا 1648) با مدعیات مذهبی با هم در اغلب مناطق اروپا نبرد خونین داشتند.
دو: در نظم وستفالیایی قرار شد که پس از سال 1648 میلادی ، اساس مناسبات اروپاییان باورهای دینی و مذهبی نباشد و به عبارت دیگر دین از سیاست جدا بماند.
سه: تولد دولت- ملت ها (Nation-state) برآیند الگوی قرارداد وستفالیایی بود، که از این پس حاکمیت و اقتدار عالی مردم در تاسیس نظام پذیرفته شد و بر این اساس فلسفه سیاسی تازه شکل گرفت:
اما در خاور میانه قرن 21هیچکدام از این نکات بالا قابل تحقق نیست: این مدعیات در اصل مقاله مفصل مدلل می گردند.
سوال اصلی: چرا تجویز نظم وستفالیایی قرن هفدهم اروپا برای خاورمیانه مناسب نیست؟
فرضیه: وضعیت خاورمیانه در جهان پسا داعش با شرایط و موقعیتی که بر اساس آن نظم وستفالیایی شکل گرفت در ابعاد مختلف (شرایط مذهبی و غیر مذهبی) نسبتی ندارد.
روش مطالعه و تحقیق، بخشی «تاریخی-توصیفی» است و با مراجعه به اسناد و مدارک، شرایط عصر وستفالی اروپا و نیز شرایط خاور میانه در دهه های اخیر توضیح داد می شود و بخش دیگر «تطبیقی- تحلیلی»، که شرایط خاورمیانه با موقعیت قرن هفدهم اروپا مقایسه و شرایط تجزیه و تحلیل شده و فرضیه آزمون می گردد.
هدف نوشتار نیز آسیب شناسی از برداشتی است که با تشخیصی غلط و با تجویزی نادرست بر اساس آن، برای خاورمیانه پس از داعش، الگوی نظمی پیشنهاد گردد که در صورت عملیاتی شدن ایده، کشورهای خاورمیانه و مردم رنج کشیده این موقعیت جغرافیایی از چاله به چاه خواهند افتاد.
 توهم نظم نووستفالیایی در خاورمیانه.pdf | 945 kB | 154 Downloads |
کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مجله ایرانی روابط بین الملل است.
باز نشر مطالب با ذکر منبع بلامانع است.
