روابط صرفا تجاری اسرائیل و امارات

مترجم: زهرا شریف زاده 

اگر اعلام توافق عادی سازی بین امارات و اسرائیل در ماه جاری تقریباً همه را غافلگیر کرد ، پیشرفت سریع روابط دو کشور نشانه روشنی از این توافق گسترده است که ممکن است به تغییر بازی در منطقه ، نتیجه یک دیدگاه مشترک باشد که منافع ملی آنها در آرایه ای از موضوعات همسو است. و آنچه مهم بنظر می رسد این است که کل این روند با تشویق و واشنگتن روبرو می باشد.

برقراری روابط دیپلماتیک و گشودن سفارتخانه آخرین اقدامات به رسمیت شناختن متقابل بین دو کشور است. با این حال ، در دوران مدرن ، نماد گشودن یک مسیر پرواز تجاری بین دو کشور نیز بسیار قدرتمند بنظر می رسد . روز دوشنبه 31 آگوست 2020 ، یک پرواز از تل آویو انجام شد و در ابوظبی نشست. این هواپیما با هواپیمای ملی EL AI انجام شد و اولین پرواز تجاری اسرائیل به امارات متحده عربی بود و یک هیئت عالی رتبه اسرائیلی-آمریکایی را به همراه داشت. این عمل پیامی از امارات و اسرائیل به جهانیان را به همراه داشت که آنها قصد دارند با ایجاد انگیزه در نظر عموم مردم روابط عادی ایجاد کنند. به طور هم زمان ، یا نه ، شماره پرواز خروجی به عنوان LY971 درج شد ، با اشاره به کدهای شماره گیری مربوط به کشور های امارات متحده عربی و اسرائیل شایعه پرواز برگشت LY972 می باشد.
جارد کوشنر ، دستیار ارشد و داماد دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا و رابرت اوبراین مشاور امنیت ملی حضور داشتند ، در حالی که هیئت اسرائیلی توسط مشاور امنیت ملی میر بن شبات هدایت می شد که توسط نخست وزیر بنیامین نتانیاهو برای هماهنگی گفتگوها بین کشورها منصوب شده بودند. در دهه گذشته ، توجه زیادی به توسعه روابط اسرائیل و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس (GCC) شده است. این پیشرفت در روابط عمدتا به دلیل نگرانی در مورد توسعه طلبی و ماجراجویانه ایران و به طور کلی در مورد محدود کردن افراط گرایی در منطقه تحریک شد. با این وجود ، هم شورای همکاری خلیج فارس و هم اسرائیل دریافتند که اگر روابط امنیتی و اطلاعاتی پنهانی امکان پذیر باشد ، دلایل قابل قبولی نیز برای گسترش در بخشهای دیگر ، از جمله تجارت ، سرمایه گذاری ، فناوری ، علوم ، بهداشت و گردشگری وجود دارد.

 علی رغم محدودیت های موجود در روابط اقتصادی آشکار تا حل رضایت بخش مسئله فلسطین ، برخی تخمین می زنند که صادرات اسرائیل به کشورهای شورای همکاری خلیج فارس از 1 میلیارد دلار فراتر رفته است ، اگرچه بیشتر آن به طور غیرمستقیم بوده است. یک مقاله تحقیقاتی توسط موسسه تغییرات جهانی تونی بلر استدلال می کند که با توجه به شرایط مناسب ، تجارت بین کشورهای خلیج فارس و اسرائیل می تواند سالانه 15 تا 25 میلیارد دلار ارزش داشته باشد.

بدون شک ، موضوعات امنیتی در دستور کار جلسات شیخ محمد بن زاید النهیان امارات متحده عربی و هیئت نمایندگی آمریکا و اسرائیل ، به ویژه در مورد تلاش برای تمدید تحریم تسلیحاتی بر ایران خواهد بود. اما بسیاری از مباحث روز دوشنبه و تعاملات آتی دو کشور در تحقق پتانسیل تجاری روابط آنها متمرکز است. یکی از اولین اقدامات به سوی عادی سازی ، شیخ خلیفه بن زاید النهیان ، رئیس جمهور امارات متحده عربی ، روز شنبه ، هنگامی که وی فرمان لغو تحریم اقتصادی اسرائیل را صادر کرد ، انجام شد. در این فرمان آمده است که امارات متحده عربی آرزو دارد "همکاری دیپلماتیک و تجاری با اسرائیل را گسترش دهد و با تحریک رشد اقتصادی و ارتقا ء نوآوری در فن آوری ، به روابط دو جانبه منجر شود."
زمینه های بارز بالقوه همکاری نوآوری و فناوری پیشرفته است. برای مدتی اسرائیل "Startup Nation" یا "Silicon Wadi" لقب گرفته است. سیلیکون وادی منطقه ای است با تمرکز بالای شرکتهای با فناوری پیشرفته در دشت ساحلی اسرائیل ، مشابه سیلیکون ولی در ایالت کالیفرنیای آمریکا ، و دلیل لقب اسرائیل به عنوان ملت راه اندازی شده است. این منطقه بیشتر کشور را در بر می گیرد ، اگرچه به ویژه غلظت بالای صنعت فناوری پیشرفته را می توان در اطراف تل آویو یافت ، از جمله خوشه های کوچک در اطراف شهرهای Ra'anana ، Petah Tikva ، Herzliya ، Netanya ، شهر دانشگاهی Rehovot و همسایه آن نس صیونا. علاوه بر این ، خوشه های با تکنولوژی پیشرفته را می توان در هایفا و قیصریه یافت. مؤسسات فن آوری پیشرفته اخیر در اورشلیم و در شهرهایی مانند یوكینام ایلیت و اولین "شهر خصوصی" اسرائیل ، فرودگاه شهر ، در نزدیکی تل آویو ایجاد شده است. این یک صحنه با تکنولوژی پیشرفته و پر جنب و جوش دارد و شرکت هایی مانند Waze که با قیمت تقریبی 1 میلیارد دلار به گوگل فروخته شد و Mobileye ، یک شرکت رانندگی مستقل که توسط اینتل با مبلغ 15.3 میلیارد دلار نجومی خریداری شد ، فقط دو نمونه از اقدامات اسرائیلی است که نگاهها را به خود جلب می کند از جامعه تجارت بین المللی است. اما آنها استثنا نیستند.
از دهه 1990 ، این کشور فرهنگ استارتاپی را توسعه داده است و بیش از 10 هزار استارتاپ را در لیست خود قرار داده و حدود 4 درصد از تولید ناخالص داخلی خود را صرف تحقیق و توسعه کرده است. با این وجود ، علی رغم موفقیت مداوم این بخش ، هنوز سرمایه گذاری اضافی از دست رفته وجود ندارد ، که حذف رسمی تحریم امارات متحده عربی به نفع هر دو را امکان پذیر می کند. تجربه انباشته در اسرائیل در توسعه صنعت ابتکاری نیز می تواند برای کمک به توسعه بیشتر صنعت پیشرفته در محیط بسیار کارآفرینانه امارات متحده عربی منتقل شود.
علاوه بر این ، نزدیکی اسرائیل به منطقه خلیج فارس ، با مدت زمان پرواز حدود سه ساعت بین تل آویو و ابوظبی ، خود را به گردشگری برای اهداف مذهبی ، تفریحی و بهداشتی بهبود می بخشد. اسرائیلی ها در حال حاضر در مورد تعطیلات خانوادگی در بسیاری از مقاصد گردشگری امارات متحده عربی صحبت می کنند. به همین ترتیب ، بحث در مورد برنامه های تبادل دانشجویی پس از مهار همه گیر ویروس کرونا ، در حال انجام است ، زیرا هر دو کشور به آموزش و پرورش حق بیمه می دهند. سیستم آموزش و پرورش با کیفیت بالا در اسرائیل می تواند همکاری علمی بیشتر را ترغیب کند ، از جمله در تحقیقات و تبادلات دانشجویی و دانشگاهی ، بدون ذکر برنامه های مشترک چند روز پس از اعلام عادی سازی روابط دو کشور ، وزرای بهداشت هر دو کشور طی یک مکالمه تلفنی توافق کردند که همکاری های دو جانبه در بخش بهداشت ، از جمله همکاری در زمینه داروسازی ، تحقیقات پزشکی ، آموزش و مبارزه با بیماری همه گیر فعلی را افزایش دهند.
زمینه بالقوه دیگر همکاری ، تلفیق امنیت و تجارت ، تهیه اسلحه است. در هفته های اخیر درباره پیوند بین عادی سازی روابط بین امارات و اسرائیل و فروش بمب افکن های مخفی F-35 و هواپیماهای بدون سرنشین پیشرفته توسط ایالات متحده به ابوظبی بحث های زیادی انجام شده است. اما این تنها بخشی از تصویر است. اسرائیل دارای یک صنعت تسلیحاتی بسیار پیشرفته است ، همانطور که توسط شرکتهایی مانند صنایع هوافضای اسرائیل ، رافائل و البیت نشان داده شده است.رافائل آزمایشگاه دفاعی تحقیق و توسعه برای توسعه سلاح و فناوری نظامی در وزارت دفاع اسرائیل است که در سال 2002 به عنوان یک شرکت محدود گنجانده شد.
رافائل برای نیروهای دفاعی اسرائیل و صادرات به خارج از کشور سلاح ، نظامی و فناوری های دفاعی را تولید و تولید می کند. تمام پروژه های فعلی طبقه بندی می شوند. و با توجه به بودجه سنگین دفاعی امارات که 23 میلیارد دلار تخمین زده می شود پیش بینی می شود که فناوری نظامی اسرائیل نیز ممکن است وارد این بازار شود.
مسلماً ، روند عادی سازی در شرایط عدم اطمینان زیادی در اقتصاد جهانی ، در کنار بحران جهانی بهداشت صورت می گیرد و امارات و اسرائیل هم از این شرایط مستثنی نیستند. با این حال ، همانطور که علائم اولیه نشان می دهد ، دو کشور ، به سرعت باد در دولت ترامپ ، مصمم هستند که به رغم انتقادات از برخی مناطق خاص ، به طور عمده ، در ایجاد روابط دوجانبه در طیف گسترده ای از مسائل به سرعت حرکت کنند. توسط رهبری فلسطین و کسانی که از آرمان خود حمایت می کنند. سفر روز دوشنبه بیانیه جسورانه ای است که دو کشور به دنبال برقراری صلح گرم و زمینه سازی برای پیوستن سایر کشورها هستند.

 

Writter:Yossi Mekelberg is professor of international relations at Regent’s University London/Arab News/31 August2020

زهرا شریف زاده عضو هیئت تحریریه مجله ایرانی روابط بین الملل