بنیامین صادقی کارشناس روابط بین الملل

 پس از هدف قرار گرفتن فرماندهی سپاه قدس ایران و نیز هدف قرار گرفتن پایگاه عین الاسد، مناسبات دو کشور ایران و امریکا وارد سرفصل های نوینی شده است. فصلی که انتخاب هر روند، می‌تواند به زنجیره ای از اقدامات اعتمادساز و یا برعکس بحران آفرین منتهی گردد. و موضوع عراق و انتخاب زمین بازی عراق توسط دو کشور نیز دارای اهمیت های متعدد و برجسته است، از طرفی ایران خواستار خروج کامل نیروهای آمریکایی از عراق می باشد و از سوی دیگر آمریکا نیز به پشتوانه برخی اعتراض های فراگیر شهروندان عراق، خواستار خروج کامل امنیتی و نظامی ایران از عراق گردیده است. پرسش اساسی نوشتار حاضر آن است که پایان حضور هر یک از دو کشور ایران و آمریکا می‌تواند به توسعه و ثبات شرایط امنیتی و اقتصادی عراق کمک نماید؟ و فرضیه حاضر آن است که پایان حضور یک جانبه ی امریکا و نیز پایان حضور یک جانبه ی ایران، نمی‌تواند به تثبیت و توسعه شرایط امنیتی و اقتصادی عراق کمک نماید و حضور توامان دو کشور در جهت همیاری به روند توسعه و نهادینه سازی امنیت و توسعه در عراق ضروری به نظر می رسد.

تعریف و توسعه همکاری های دفاعی و امنیتی و عمرانی ایران و امریکا در عراق می تواند موید این واقعیت گردد که دو قدرت منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای ایران و امریکا در تلاش هستند تا در برابر نقش آفرینی مخرب احتمالی برخی بازیگران دولتی و غیردولتی که تمایلی به تثبیت شرایط و رفع موانع در عراق ندارند، ایستادگی نموده و از حضور خود دفاع کرده و ظرفیت‌های بومی را در عراق در جهت بسترسازی توسعه، امنیت و ثبات را جایگزین مداخله های غیر سازنده و ناآرام و ناامن سازند.و همچنین تشکیل یک کنفرانس گفتگوی_امنیتی عراق و حضور ایران و آمریکا در عالی‌ترین سطوح می تواند به بهتر شدن شرایط پرتنش طرفین و کاستن از سطوح منازعه طرف های درگیر منجر گردد.

اقدامات گسترده امنیتی و سیاسی ایران در این مسیر برای ایجاد همکاری‌های مشترک دفاعی و امنیتی با آمریکا در عراق، می‌تواند با حمایت مستقیم یا ضمنی سایر بازیگران مهم منطقه‌ای همچون اسراییل، عربستان، مصر، امارات، کویت، بحرین، عمان، قطر و نیز در مقیاسی وسیع تر ترکیه، روسیه و چین نیز همراه گردد و می تواند منجر به تداوم و برگزاری نشست های مرتب و مرتبط گفتگوهای_امنیتی_منطقه‌ای و شکل‌گیری راهبردهای_امنیتی جدید در منطقه گردد و موید این نکته گردد که ایران با همکاری قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در تلاش برای حضور و نقش آفرینی سازنده در منطقه بوده و می توان از طریق ظرفیت های بالقوه و بالفعل عراق در جهت بستر سازی امنیت و ثبات تلاش نمود.

ایران و آمریکا هر دو متقبل هزینه های مادی و انسانی بسیار گسترده و دردناک در عراق گردیده اند و خروج یک جانبه هر یک، اقدام به انتخابی سخت و دردناک و خارج از تصور برای هر یک از طرف ها خواهد بود. اما می‌توان با تایید و انتخاب موافقت‌نامه‌های همکاری‌های میان مدت و بلندمدت و کوتاه‌مدت ایران و ایالات متحده و با تاکید بر اهمیت نقش بی بدیل طرفین در توسعه و بازسازی عراق و تعریف همکاری های متعدد راهبردی بر جنبه های مورد نظر مشتمل بر تحکیم صلح و امنیت، ثبات و تقویت نهادهای دولتی و غیردولتی و حمایت از توسعه بلندمدت اقتصادی امنیتی عراق و تشویق همکاری‌های منطقه‌ای و فرامنطقه ای تلاش نمود و مبنای این همکاری ها، احترام متقابل و منافع مشترک گردد.

و ایران و امریکا همکاری و تعهدشان جهت تحقق آینده مبتنی بر صلح و امنیت و عدالت و توسعه را با ایجاد فرصت های لازم برای مردم عراق ادامه و استمرار داده و بر تعهد نیرومند شان بر حاکمیت ملی، استقلال، تمامیت ارضی و وحدت ملی عراق تاکید ‌نمایند و پس از تکمیل روند همکاری های مشترک، همکاری‌های نزدیک ایران و امریکا در عراق از طریق تعهد متقابل طرفین برای ایجاد یک ماموریت جدید امنیتی، دفاعی و سیاسی و تحت هدایت و راهبردهای جدید منطقه ای در قالب نظم های نوظهور منطقه ای شکل بگیرد.و بر ایجاد ساز و کارهای همکاری، هم افزایی و هماهنگی و همبودگی منطقه‌ای و پذیرفتن حضور دیگری به هدف تحکیم امنیت و ثبات از طریق رفع تنش ها، ابهامات و سوتفاهم‌های مشترک اقدام نمود و این همکاری ها در مسیر کانال های امدادی و بشردوستانه و ضمن احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی عراق و دوری از مداخله در امور داخلی عراق و توجه به پروسه های دموکراتیک این کشور باشد. و بر اولویت بخشی و رعایت اهداف منشور سازمان ملل متحد و خواست های مشترک صلح جویانه و رفع تمامی موارد تنش زا و ستیزه جویانه و غیر سازنده قرار بگیرد و از مسیر های جدید و چشم اندازهای نوین همکاری و هماهنگی پاسداری و دفاع نمود.

تحریریه مجله ایرانی روابط بین الملل