Developed in conjunction with Joomla extensions.

رئیسی به عربستان می رود

سیدقائم موسوی دکتری علوم سیاسی

روابط جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی حدود هفت سال در شرایط شکننده ای قرار داشت. ولیعهد جوان عربستان با تأسی به ترامپ رویکرد تقابل را برگزیده بود و تصور می کرد می تواند با اهرم نفت و دلبستگی به کارآیی تحریم ها علیه ایران،توازن منطقه‌ای را به هم زده و خود هژمون منطقه شود.خیالی خام که زاییده ی ترکیبی از بلندپروازی و بی تجربگی ولیعهد جوان اما خوش فکر و توسعه گرای عربستان بود.

هر چه انگاره ی ولیعهد از سطحی منطقه‌ای و حتی بین المللی نشأت می گرفت در ایران اما آنچه به تشدید بحران و قطع روابط انجامید، از عصاره ای جناحی و مبتنی بر چشم اندازی داخلی بهره مند بود.به عبارتی آنچه عربستان انجام می داد در جهت متوازن سازی و حتی هژمون شدن آن کشور بود در حالی که ماهیت پاسخ های طیفی از جمهوری اسلامی درونی و با هدف تضعیف دولت مستقر بوده است.

تهاجم به سفارت و کنسولگری عربستان باعث قطع روابط و شکل گیری جنگِ سردِ 7ساله ای میان دو کشور شد. قبل از انقلاب این دو کشور در قالب تئوری دو ستونه نیکسون در محور منافع غرب رفتار می کردند. اما انقلاب ایران نظم منطقه ای را متحول و ترکیب بازیگران را تغییر داد. هر چه جمهوری اسلامی غرب ستیزتر می شد،عربستان غرب گرا تر می شد.

مؤلفه ی  قدرت های بین المللی،ایدئولوژی و امکان برقراری توازن یا هژمونی در نظم منطقه ای فراز و فرود روابط عربستان و جمهوری اسلامی را جهت داده است. مادامیکه ترامپ سرمست جهتگیری های آنارشیک بین المللی اش بود و بی محابا تورِ تحریم‌های جمهوری اسلامی را گسترده می کرد،عربستان سرشکسته از بددهنی او؛اما تمام قد در کنار او و اسرائیل بود.

خروشِ جهانی چین و ضعف های رو به فزونی آمریکا موجب سرخوردگی عربستان از روابط یکسویه و حرکت به سمت توازن میان شرق و غرب شده است. تجربهٔ تجاوز به یمن و هزینه های فراوانش و همچنین تعارض آن با برنامه های توسعه گرایانه ملی-منطقه ای، عربستان را وادار به تنش زدایی با جمهوری اسلامی کرده است.

جمهوری اسلامی نیز در عصر یکپارچه سازیِ پرهزینهٔ هندسهٔ قدرت[حمله به سفارت و تخریب روابط نقشش را به خوبی ایفا کرد]، اقتصاد فشل و از هم گسیخته و بیشتر از همه بازی در سیاست خاورمیانه‌ای چین مبتنی بر موازنه و امنیت تبادلات انرژی ناچار از تنش زدایی با عربستان شده است. میوهٔ سفارت نوردی رسیده و همای قدرت از سرگیری روابط را ایجاب می کند. کاش این الگویی برای ترمیم سایر سیاست های مخرب در مورد سایر کشورها نیز می شد.بعلاوه اصطکاک رو به تزاید با اسرائیل و ضرورت تمرکز بر آذربایجان متحد شده با آن اقتضاء می کند که پرونده های فرسایشی بسته شوند تا بتوان بهتر، هم در نظم منطقه ای ایفای نقش کرد و هم در صورت دردسرآفرینی باکو، از تعدد جبهه های باز در امان بود.

تحریریه مجله ایرانی روابط بین الملل

تمامی حقوق برای مجله ایرانی روابط بین الملل محفوظ است ©2024 iirjournal.ir. All Rights Reserved

Please publish modules in offcanvas position.