دکتر زهرا شریف زاده سر دبیر مجله ایرانی روابط بین الملل
آمریکا و عربستان سعودی به تازگی توافقی نظامی امضا کرده‌اند که دلایل متعدد:نظامی،عادی سازی روابط با اسرائیل ،توافق هسته ای غیرنظامی و منافع تجاری برای این اقدام وجود دارد.
در توافق نظامی بحث تقویت امنیت ودفاع عربستان مد نظر است واین توافق به آنها کمک می‌کند تا زیرساخت‌های نظامی پیشرفته‌ای را از آمریکا دریافت کنند. این اقدام در راستای افزایش امنیت عربستان در برابر تهدیدات منطقه‌ای، به ویژه از سوی ایران، صورت می‌گیرد
در عادی‌سازی روابط با اسرائیل مقامات مقامات آمریکایی اعتقادشان بر این است که عادی‌سازی می‌تواند به تقویت امنیت اسرائیل و ایجاد ائتلافی گسترده‌تر علیه ایران کمک نماید.
در توافق هسته ای غیر نظامی عربستان سعودی می‌تواند به توسعه انرژی هسته‌ای دست یابد زیرا این توافق بخشی از برنامه‌های اصلاحی عربستان تحت عنوان "چشم‌انداز 2030" است که هدف آن کاهش وابستگی به نفت و توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر می‌باشد
در خصوص منافع تجاری این توافق به آمریکا این امکان را می‌دهد که در قراردادهای ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای عربستان سعودی شرکت نموده و از این طریق منافع تجاری خود را در منطقه تقویت کند..
اینکه چرا عربستان با آمریکا چنین توافقی را امضا نموده اند چند عامل کلیدی چون:تقویت امنیت و دفاع عربستان ،مقابله با نفوذ ایران و حفظ نفوذ آمریکا در منطقه دخالت دارد زیرا عربستان سعودی به دنبال تقویت توان دفاعی خود، به ویژه در زمینه دفاع هوایی است. این قرارداد به آنها کمک می‌کند تا زیرساخت‌های نظامی پیشرفته‌ای را از آمریکا دریافت کنند.از طرفی هر دو کشور این توافق را به عنوان ابزاری برای مقابله با نفوذ منطقه‌ای ایران می‌بینند.و همچنین آمریکا با این توافق به دنبال حفظ و گسترش نفوذ خود در خاورمیانه است، به ویژه در مقابل افزایش نفوذ کشورهایی مانند روسیه و چین
هر چند این قرداد سودهایی برای عربستان بدنبال دارد اما آمریکا با چند چالش :عادی‌سازی روابط عربستان-اسرائیل:،نگرانی در مورد گسترش فناوری هسته ایی ،تعادل قدرت در منطقه ، واکنش های منفی سایر کشورهای منطقه،حفظ تعهدات با سایر متحدان و نگرانی های داخلی در آمریکا در این قرارداد نظامی با عربستان سعودی روبرو است.زیرا یکی کی از اهداف اصلی آمریکا از این توافق، ترغیب عربستان به عادی‌سازی روابط با اسرائیل است. اما این موضوع با مقاومت‌هایی از سوی عربستان مواجه شده و به یک چالش تبدیل شده است.از طرفی توافق هسته‌ای غیرنظامی با عربستان می‌تواند نگرانی‌هایی را در مورد گسترش فناوری هسته‌ای در منطقه ایجاد کند و همچنین این توافق می‌تواند باعث تغییر در توازن قدرت در خاورمیانه شود، که ممکن است چالش‌هایی را برای سیاست‌های آمریکا در منطقه ایجاد کند.باید توجه داشت قرداد امضا شده واکنش منفی سایر کشورهای منطقه را افزایش دهد و تعادل تعهدات آمریکا با سایر متحدان در منطقه را بهم می ریزددر نهایت این توافق ممکن است با مخالفت‌هایی در داخل آمریکا، به ویژه در کنگره، مواجه شود که می‌تواند چالش‌هایی را برای دولت ایجاد کند.
آنچه قابل توجه است عربستان می تواند به تقویت دفاعی و حمایت نظامی آمریکا دست یابد و به مدرن سازی ارتش خود پرداخته و موقعیت خود را در منطقه تثبیت و تقویت نماید که این نیز در تقویت همکاری اطلاعاتی با آمریکا و حفظ منابع اطلاعاتی عربستان و همچنین تقویت روابط دیپلماتیک با آمریکا در صحنه بین المللی بسیار مفید خواهد اما نگرانی هایی نیز در خصوص این قرارداد وجود خواهد داشت که ممکن است باعث نگرانی برخی کشورهای همسایه شود.از جمله احتمال توقف همکاری عربستان با چین در زمینه برخی فناوری‌های استراتژیک نوین است. همچنین با توجه به حمایت آمریکا از عربستان در مداخله نظامی در یمن، این قرارداد می‌تواند بر روند درگیری‌ها در یمن تأثیرگذار باشد.نهایت اینکه توسعه برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز عربستان با کمک آمریکا می‌تواند نگرانی‌هایی را در میان برخی کشورهای منطقه ایجاد کند.
تحریریه مجله ایرانی روابط بین الملل
نهم مرداد ماه 1403
