مترجم : داود مفردی

در میز مذاکرات صلح برای جنگ های فراوانی که روزانه زندگی میلیون ها نفر را تباه‌کرده است، چه کسی باید حضور داشته باشد اما غایب است؟ آری زنان، آنهایی که در میدان‌های جنگ قربانی می‌شوند اما از مذاکرات برای صلح محروم شده اند.
در یازدهم ژوئیه امسال بوسنی بیست و پنجمین سالگرد نسل کشی سربرنیتسا را جشن گرفت.25 سال پیش در سال 1995 شبه نظامیان صرب بوسنی 8000 مسلمان را قتل و عام کردند در سال 1995 سربرنیتسا بعنوان منطقه امن سازمان ملل متحد اعلام شده بود یعنی جایی که مسلمانان بوسنی به نیروهای هلندی وابسته به حافظان صلح سازمان ملل بعنوان مأمن پناه می‌برند در این زمان با پیشروی صرب ها نیروهای هلندی حافظ صلح سازمان ملل مستقر شدند اما نیروهای صرب منطقه را اشغال کرده و زنان و دختران را به منطقه تحت کنترل نیروهای بوسنیایی تبعیدکردند و سپس 8000 مرد از شهروندان این منطقه را قتل و عام کردند که اجساد آنها هنوز از خاک بیرون کشیده و شناسایی می شوند این قتل و عام، مانند نسل کشی در رواندا در سال1994 هنگامی که واکنش شورای امنیت سازمان ملل به این رویداد تحت تاثیر منافع سیاسی کشورهای عضو ناکافی بود باعث شد که عزم جدیدی در بین رهبران جهان برای جلوگیری از قساوت و نسل کشی صورت بگیرد.در سال 2005 «مسئولیت حمایت« برای اولین بار به عنوان یک هنجار پذیرفته شده جهانی مطرح شد مسئولیت حمایت اصلی است که براساس آن حکومت ها موظفند از مردم خود علیه کشتار جمعی،جنایت جنگی، پاکسازی نژادی یا قومی وجنایت علیه بشریت محافظت کنند. در 7ژوئیه کمیسیون تحقیق و تفحص سازمام ملل متحد آخرین گزارش‌های خود را در مورد سوریه منتشر کرد در این گزارش بین ماه‌های نوامبر2019 و ژوئن 2020، طرفین درگیر در جنگ سوریه 52 حمله نمادین به اهداف غیرنظامی شامل 17 مورد علیه بیمارستان ها و مراکز درمانی،14 مورد علیه مدارس،9حمله به بازارها و مراکز تجاری و همچنین 12 خانه ویران شدند.پائولو پینه رو رئیس کمیته تحقیق شورای حقوق بشر سازمان ملل گفت: کاملا زشت و شرم آور است که بعد از گذشت بیش از 9 سال غیرنظامیان همچنان در حالی که به زندگی روزمره خود مشغولند به صورت غیرقانونی مورد هدف یا حتی مورد حمله قرارمی‌گیرند و چه کودکانی که در مدرسه مورد ضرب گلوله قرارگرفتند و خانواده هایی که در هنگام فرار بمباران شدند.
این کار در یمن، لیبی و سایرکشورها نیز تکرار شد واضح است که کشورهای قدرتمند به طور مستقیم و غیر مستقیم در برانگیختن این عملیات ها نقش دارند و از آن سود می‌برند در یمن، شورای امنیت در سال2015 به جنگ به رهبری عربستان سعودی که توسط ایالات متحده، انگلستان و فرانسه حمایت می شد چراغ سبز نشان داد در این جنگ هدف قرار دادن اماکن غیرنظامی و تاثیرات مخرب انسانی آن از ابتدا مشهود بود در اکتبر2018 ژنرال جوزف دانفورد رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا گفت: ما با سعودی ها کار می‌کنیم تا تلفات را کاهش دهیم.اما واقعیت‌ چیز دیگریست تخمین زده شده است که حدود 233000 نفر کشته 3.65 میلیون نفر آواره شده اند و میلیون ها نفر دیگر در معرض گرسنگی قرارگرفته اند. سود حاصل از فروش تسلیحات قابل توجه است ایالات متحده در سال 2019، 129 میلیارد دلار فروش فعال به عربستان سعودی داشته است. انگلستان که به طور موقت فروش خود را درسال 2019 متوقف کرده است فروش خود را از سر می‌گیرد. سازمان ملل متحد در گزارشی اعلام کرد که 60% تلفات غیرنظامیان از حملات هوایی نیروهای ائتلاف به رهبری سعودی است. این مسأله پرسش های جدی را در مورد چندجانبه گرایی و دیپلماسی مطرح می‌کند: چه کسی مسئولیت حفاظت از مردم مناطق جنگی را برعهده گرفته است؟ اگر طرفین درگیر درجنگ مرتکب خشونت علیه غیرنظامیان شوند یا اگر مذاکرات صلح صورت بگیرد چه کسی نماینده منافع مردم محلی است؟
من «شبکه اقدام جامعه مدنی بین الملل»(ICAN) را تاسیس‌کردم و رهبری ‌موسسه‌ «اتحاد زنان برای رهبری امنیت»(WASL) را برعهده داشته ام در سال 2012 بعنوان یکی از اعضای تیم میانجیگری سازمان ملل برای انجام دور دیگری از مذاکرات به غاروی سومالی رفتم در آنجا قحطی بیداد میکرد اما در این کنفرانس هیچکس از آب و غذا سخن نگفت سیاستمداران بیشتر وقت خود را صرف مشاجره در مورد سهم خود از کرسی های پارلمانی و پست‌های دولتی کردند اما از آنجا که قحطی یک نگرانی جدی بود ما توجه خود را بر روی کمک های اضطراری متمرکز نمودیم در بین200 نفر شرکت کننده در این کنفرانس تعداد کمی از آن ها زن بودند و حتی رهبران سیاسی سومالی دختران و پسرعموهای خود را به همراه آورده بودند نه زنانی مستقل که آن ها را به چالش بکشند. من در طول زمان و مکان فهمیدم که در بحران ها و جنگ ها، زنان بعنوان سازنده صلح با احساس مسئولیت عمیقی برای محافظت از جوامع خود ظاهر می‌شوند .(WASL) در بیش از 40 کشور جهان که درگیر جنگ و افراط‌گرایی خشونت آمیز هستند ، عضو دارد همه ی آنها در ترسیم قانون، هنجارهای فرهنگی، آموزه های مذهبی و سنت برای ایجاد صلح فعالیت می‌کنند. در سوریه و لیبی زنان صلح ساز به منظور ایجاد زمینه ای برای گفتگو و همزیستی در جوامع روستایی و شهری، حلقه هایی را تشکیل داده اند تا علیه معانی بیان و روایت افراط‌گرایی و ستیزه جویی کار کنند.در استان هرات افغانستان ، حسینا نیکزاد یک شبکه 600 نفری متشکل از روسای روستا، جوانان و معلمان تشکیل داده و برنامه ای را برای مهارت سازی و گفتگو طراحی کرده است تا از حقوق زنان و کودکان محافظت کند و به مردان آموزش می دهد که اختلافات خود با زنان را بدون خشونت حل کنند این امر منجر به تغییر کیفی از خشونت از جمله کاهش جذب در گروه‌های افراطی خشونت طلب شده است.انگیزه مشارکت در برقراری صلح در بین این زنان متفاوت است برخی ازآنها فرزندان خود را در نتیجه ی خشونت از دست داده اند بنابراین عهد بسته اند چرخه جنگ را متوقف کنند برخی دیگر نیز درخواست کمک به افراد نیازمند را دارند.آنها قبل از جنگ ها معلمان،شاعران، مهندسین و زنان خانه دار بودند اکنون با یک تعهد فوق العاده به منظور مراقبت و کمک به جوامع خود ترغیب شده‌اند روزا امیلیاسالامانکا کلمبیایی می‌گوید: ایجاد صلح مستلزم میل و رغبت در افراد است خانم حمساتوآلامین در نیجریه، ویساکا دارماداسا در سریلانکا و مسرت قادم در پاکستان همگی بر جستجوی انسانیت در دیگران تاکید می‌کنند.پایان جنگ با برقراری صلح یک ایده‌ی باقی مانده از گذشته از جنگ های بین ایالتی است که طرفین درگیر درآن با یک آتش بس توافق می‌کنند و به خشونت پایان می‌دهند در دنیای جهانی شده و چند قطبی ما در‌گیری ها دارای ابعادی کاملا منطقه ای و جهانی هستند بنابراین سازندگان صلح در خط مقدم جوامع ما هستند و صلح باید از پایین به بالا تقویت بشود همانطور که 30 سال گذشته نشان می‌دهد کسانی که بیشتر به جوامع خود اهمیت می دهند و به عبارتی سازندگان صلح، بیشتر زنان و جوانان خواهند بود. بیست سال پیش زنان صلح ساز خواستار به رسمیت شناختن و گنجاندن صلح و امنیت در شورای امنیت سازمان ملل، پارلمان اروپا و سازمان امنیت و همکاری اروپا شدند که قطعنامه1325 شورای امنیت با 9 قطعنامه دیگر بارزترین نتیجه این مبارزات بود. تحقیقات نشان می دهد که ورود کامل زنان در عملیات صلح به ویژه در مواردی که حرکات محکم و مشارکت پایدار وجود داشته باشد، منجر به نتایج پایدارتر می‌شود با این حال طرفین درگیر در یک مساله همیشه درخواست برای ورود هیات های نمایندگی زنان در فرایند صلح را رد می کنند.

 نویسنده: SANAM NARAGHI ANDERLINI
منبع: LE MONDE DIPLOMATIC

تحریریه مجله ایرانی روابط بین الملل