*دکترغلامرضا کریمی
دکتر غلامرضا کریمی استاد روابط بین‌الملل دانشگاه‌خوارزمی تهران در خصوص سرنوشت برجام و مذاکرات هسته‌ای پس از پایان دولت دوازدهم بیان داشتند، همانطور که مقام معظم رهبری اعلام فرمودند مساله برجام موضوعی نیست در سطح دولت تصمیم‌گیری شده باشد، به این معنی که این موضوع در سطح حاکمیت‌نظام مصوب گردیده و طبیعی است که با تغییر دولت، به عنوان یک سیاست رسمی تثبیت شده تغییر جدی در آن به وجود نمی‌آید، ضمن اینکه وزیر امور‌خارجه آمریکا نیز رسما اعلام نمود که فرد تعیین‌کننده اصلی در مذاکرات شخص رهبر جمهوری اسلامی‌ایران است. بنابراین دکتر کریمی پایان دولت‌دوازدهم و سرنوشت برجام را از این منظر تحلیل نمودند که پایان دولت ضرورتا به معنی تضعیف یا تقویت برجام نیست، هر‌چند که به هر کیف تغییراتی به لحاظ روشی به وجود خواهد آمد اما اینکه اصل برجام تحت تاثیر قرار بگیرد، با توجه به اقتدار و تسلطی که رهبری بر کلیه مصادر امور کشور از جمله مباحث سیاست‌خارجی دارند، بعید است که تغییر و تحول جدی در پیگیری برجام به‌وجود بیاید، چرا که سیاست رسمی جمهوری اسلامی ایران بر این مبنا است که ایران مجددا تحت تحریم‌های همه‌جانبه سازمان‌ملل‌متحد و قطعنامه‌های ذیل فصل‌هفتم منشور ملل‌متحد قرار نگیرد. به اذعان دکتر‌کریمی این موضوع به عنوان خط قرمز سیاست‌های کلان نظام جمهوری اسلامی‌ایران مطرح است. لذا پیش‌بینی می‌شود با روی کار آمدن دولت سیزدهم تغییر حتی اگر این دولت ماهیتا مخالف برجام باشد، تغییر چشمگیری در برجام و پیگیری آن به‌وجود نخواهد آمد.
دکتر‌کریمی در ادامه و در خصوص نقش مهارت و توانایی تیم مذاکره‌کننده احتمالی در دولت آینده بیان داشتند که، طبیعتا نقش افراد و خبرگی و تسلط آنها فاکتور بسیار مهمی به شمار می‌رود. به ویژه اینکه در طول هشت‌سال گذشته شخصی مانند آقای دکتر‌ظریف که تعاملات گسترده‌ای با طرف‌های مذاکره‌کننده داشتند، طبیعتا بهترین فرد برای پیشبرد مذاکرات تلقی می‌شوند. برآیند کار بر این است که در همین دولت دوازدهم شرایط به گونه‌ای رقم بخورد که زمینه برای بازگشت امریکا به برجام فراهم گردیده و بخش عمده‌ای از تحریم‌های ظالمانه‌ای که بر علیه ایران وضع شده است لغو و به نوعی شرایط با ثبات‌تری در اختیار دولت سیزدهم قرار بگیرد که بتواند همان مسیر را ادامه بدهد. این استاد دانشگاه و تحلیلگر مسائل بین‌الملل و سیاست‌خارجی با توجه به پیپیده‌گی‌هایی که در عرصه مذاکرات وجود دارد این احتمال را مطرح نمودند که تا پایان دولت دوازدهم زمینه بازگشت آمریکا به برجام فراهم نشود و تحریم‌ها نیز لغو نگردد. لذا دکتر‌کریمی با توجه به اینکه احتمالا تغییراتی در ترکیب کابینه آینده رخ خواهد داد و با طرح این پرسش که اگر تیم مذاکره کننده آینده حرفه‌ای نباشند چه خواهد شد؟ اذعان داشتند که اگر تغییرات چشمگیری صورت نگیرد، از بخشی از بدنه میانی و کارشناسی وزارت خارجه و تیم مذاکره‌کننده فعلی استفاده خواهد شد.
این استاد روابط بین‌الملل دانشگاه به دولت آینده حتی اگر مخالف برجام هم باشد توصیه نمودند که از نظرات تخصصی تیم مذاکره‌کننده فعلی استفاده شده و به تحلیل ایشان در دولت آینده حتی اگر تغییرات چشمگیر هم داشته باشد، از تیم موجود در سطح معاون وزیر امور‌خارجه به پایین استفاده خواهد گردید تا برجام به حالت طبیعی بازگشته و سپس تغییرات لازم در عرصه سیاست‌خارجی به وجود بیاید. دکتر‌کریمی اذعان داشتند که به هر حال رویکرد افراد در دولت و تیم مذاکره‌کننده آینده اهمیت زیادی دارد و تعیین‌کننده است. به عنوان مثال اگر فردی به عنوان وزیر‌خارجه انتخاب شود که اساسا اعتقادی به مذاکره و پیشبرد شیوه‌های حل و فصل مسالمت‌آمیز بحران نداشته باشد، طبیعی است که طرف‌های مقابل هم انگیزه خود را برای تداوم مذاکرات از دست خواهند داد. اما به باور دکتر‌کریمی با توجه به کنترل و اشرافی که شورای عالی امنیت‌ملی و شخص مقام معظم رهبری بر مذاکرات هسته‌ای دارند، به نظر می‌رسد تا به سرانجام رسیدن این مذاکرات و بازگشت امریکا به برجام، شاکله اصلی تیم مذاکره‌کننده فعلی همچنان حضور داشته باشند تا برجام به وضعیت طبیعی بازگردد.
*عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی
تحریریه مجله ایرانی روابط بین الملل
