يکي از ناظران بين المللي مسائل استراتژيکي و ژئوپوليتيکي خاور ميانه با بيان اينکه عربستان سعودي از چنان ظرفيتي برخوردار نيست که به تهديدي عليه جمهوري اسلامي ايران تبديل شود تاکيد کرد:

که عربستان سعودي در مواجه با جمهوري اسلامي ايران گزينه اي در اختيار ندارد که بخواهد آن را روي ميز بگذارد. اينها بر اساس شيفتگي خارج از اندازه اي که در مقابل غرب و اسرائيل دچار شده اند همان حرف ها و شعارهاي غربي را تکرار مي کنند بي آنکه خود را موظف بدانند تکرار شعارهاي ابرقدرتها چهاني و منطقه اي مانند ايالات متحده امريکا و اسرائيل از سوي يک قدرت دست دوم يا سوم منطقه اي بدون توجه به لزوم واقعي بودن محتواي شعار فقط مي تواند اسباب تمسخر را فراهم آورد.

پيروز مجتهدزاده، استاد دانشگاه، ضمن بيان اين مطلب درباره اظهارات اخير سفيرعربستان در بريتانيا مبني بر تلاش اين کشور براي دستيابي به تسليحات هسته اي در صورت شکست مذاکرات هسته اي ايران گفت: اين سخنان از چند منظر قابل تحليل و ارزيابي است. نخست آنکه، سفير يک کشور نمي تواند اصول اصلي و جهت گيري ژئوپوليتيکي و ژئواستراتژيکي آن کشور را تعيين و تببين کند. بنابراين آنچه که از زبان اين سفير در اين رابطه شنيده مي شود بيشتر نشان دهنده عصبانيت ها و دسپاچگي هاي سياسي در عربستان است که حتي از زبان مقامات دست سوم و چهارم و پنجم ها جاري مي شود. گفته هاي يک سفير نمي تواند يک سياستگذاري جديد و يک نقشه راه ژئوپوليتيکي تازه از سوي دولت آن کشور تلقي شود. او حد اکثر مي تواند آنچه را وزارت خارجه دولتش به او تکليف مي کند بيان نمايد. ولي در مورد بيانات اين سفير به خصوص کاملا آشکار است وي ديکته شده هاي يک – دو سال پيش وزارت خارجه اسرائيل را تکرار مي کند.

وي افزود: دوم آنکه حرفي که اين سفير مطرح کرده است مبني بر اينکه در صورت شکست مذاکرات «همه گزينه هاي عربستان روي ميز است» يک الگو برداي ناشيانه از اصطلاح يا شعارهايي است که مقامات آمريکايي در دوران رياست جمهوري جرج دبليو بوش مطرح مي کردند با اين تفاوت که تقليد کنندگان ناشي تفاوت زماني و مکاني و محتوايي بحث را هم مورد توجه قرار دهند و درک کنند که در آن سال ها وقتي جورج دبليو بوش صحبت از داشتن همه گزينه ها روي ميز مي کرد او در مقام رهبر بزرگترين ابرقدرت جهاني اشاره به امکان دست زدن به جنگ عليه ايران داشت و امروز اين قدرت کوچک در شبه جزيره عرب حتي جرات چنين جسارتي را نمي تواند داشته باشد چنان که مي بينيم به دليل نداشتن جرات اين جسارت است که خود را تا سطح جنگ هاي نيابتي از طرف اسرائيل عليه دوستان ايران تخفيف داده اند.

اين کارشناس مسائل بين الملل ادامه داد: وقتي جرج بوش، يا باراک اوباما و يا وزراي خارجه کشور آمريکا ادعا مي کردند که در قبال کشور ايران همه گزينه ها را روي ميز دارند اين تهديد جسارت آميز را از جايگاه يک ابرقدرت بين المللي مطرح مي کردند و اگر چه پوچ بودن آن حداقل براي ما اثبات شده بود اما به لحاظ جايگاهي که آمريکا در نظام جهاني دارد به نوعي در خور اين کشور بود و از سوي مخاطبان تا حدودي مورد توجه قرار مي گرفت.

مجتهدزاده تصريح کرد: اما اينکه اين اصطلاح و يا ادعا از سوي يک سفير هيچ کاره سعودي مطرح شود، با توجه به اينکه اين کشور در معادلات مربوط به ژئوپوليتيک جهاني و منطقه اي از جايگاهي برخوردار نيست به نوعي اين اظهارات به گنده گويي هاي خردسالان شباهت پيدا مي کند، چرا که اساسا عربستان سعودي در مواجه با جمهوري اسلامي ايران گزينه اي در اختيار ندارد که بخواهد آن را روي ميز بگذارد. ما در سال هاي اخير ديديم تنها گزينه استراتژيکي که عربستان سعودي عليه ايران در اختيار دارد همانا دست زدن به جنگ هاي نيابتي از طرف اسرائيل عليه جوامع ضعيف و بي دفاع شيعي در يمن و بحرين و اين گونه مناطق است و بس و در اين موارد هم آل سعود فقط خود را در فرمانبرداري از اسرائيل رسوا کرده اند.

وي با بيان اينکه عربستان سعودي نه تنها در معادلات نظام ژئوپوليتيکي جهاني هيچ جايگاهي ندارد بلکه در معادلات منطقه اي هم از جايگاهي عمده برخوردار نيست گفت: حداکثر نقشي که عربستان سعودي در تحولات منطقه اي مي تواند ايفا کند تبديل شدن به عروسک خيمه شب بازي است که سر نخ هايش به دست اسرائيل است تا هر تصميمي که اين رژيم براي عربستان بگيرد آنها آن را اجرا کنند.

اين استاد ژئوپوليتيک دانشگاه هاي ايران افزود: اما درباره پيش فرض سعودي هاي درباره شکست مذاکرات نيز بايد گفت که به فرض اين مذاکرات شکست بخورد. اتفاقي که خواهد افتاد اين است که ايران به دليل رشد روز افزون نياز داخلي به انرژي فسيلي و کاهش درآمدهاي حاصل از فروش نفت براي جبران اين درآمدها و رفع نياز داخلي کشور به انرژي ناچار خواهد بود که حرکت به طرف توليد انرژي صلح آميز هسته اي را ادامه دهد و منتظر موافقت و مخالفت ديگران در اين راستا نماند و فقط به هماهنگي قانوني با آژانس بين المللي انرژي هسته اي بسنده کند.

وي ادامه داد: بنابراين تنها اتفاقي که بعد از شکست مذاکرات خواهد افتاد، ايران همان مسيري را خواهد رفت که در گذشته با تکيه بر دانش بومي خود پيش گرفته بود و به دستاوردهاي قابل توجه اي در اين حوزه هم دست پيدا کرد.

مجتهدزاده تصريح کرد: اما سوال اينجا است که شکست مذاکرات به عربستان چه ارتباطي پيدا خواهد کرد. عربستان چه نيازي به انرژي هسته اي دارد. کشوري که از ذخاير لايتناهي نفت و دلارهاي حاصل از فروش نفت برخوردار است و نمي داند با اين دلارها چه کند و به ناچار آن را صرف ايجاد ناامني در منطقه از طريق تجهيز و تسليح داعش و القاعده مي کند چه نيازي به انرژي هسته اي دارد.

وي تاکيد کرد: عربستان مدعي است که ايران در صورت شکست مذاکرات به سمت تسليحات هسته اي خواهد رفت و به دليل حس نا امني در منطقه ناچار خواهند بود که به دنبال تسليحات هسته اي برود. که اين يک دروغ و بزرگ است چرا که در دوران هايي که نا امني عليه ايران فراوان بود و هيچ مذاکره اي هم در کار نبود، ايران دست به چنين اقدامي نزد.

اين کارشناس مسائل بين الملل گفت: بنابراين اين سخنان و ادعاها که هيچ محلي از اعراب ندارد صرفا براي جبران حس حقارت ناشي از پيشرفت ايران است در شکستن بن بست هايي است که ائتلاف امريکا و اسرائيل و عرب در جند سال اخير عليه‌اش درست شده و غير از نا امن کردن منطقه به نتيجه اي ملموس عليه جمهوري اسلامي ايران نرسيد.

وي افزود: اما اينکه سعودي ها مدعي اند که در صورت شکست مذاکرات به سمت در اختيار گرفتن بمب هسته اي خواهند رفت نيز حرف ياوه و پوچي است. سعودي ها سال ها است که اين ادعا را مطرح مي کنند که به دنبال خريد بمب هسته اي هستند و در هفته هاي گذشته نيز خبر مشابه اي درباره تلاش سعودي ها براي خريد بمب از پاکستان منتشر شد.

مجتهدزاده ادامه داد: اما خود آنها نيز مي دانند که تلاش هايي از اين دست شعارپردازي هاي بيهوده و عبث است چرا که تاکنون در جهان سابقه نداشته است که کشوري بتواند به کشوري ديگري بمب هسته اي بفروشد و جهان بشري اجازه نخواهد داد که چنين سابقه اي به وجود آيد.

وي تصريح کرد: اساسا قواعد و قوانين بين المللي اجازه چنين کاري را نمي دهد که بمب هسته اي همانند ساير تسليحات دفاعي به سادگي قابل خريد و فروش شود. و اگر چنين روزي فرا برسد که کشوري بتواند به سادگي به کشور ديگري بمب هسته اي بفروشد من آن روز را پايان جهان متمدن مي نامم.

اين استاد دانشگاه درباره اظهار نگراني اخير موشه يعلون، وزير جنگ اسرائيل درباره تجهيز اعراب به سلاح هاي پيشرفته ناشي از ابراز نگراني نسبت به مذاکرات هسته اي و اينکه آيا با وجود چنين نگراني اساسا اسرائيلي ها اجازه تجهير سعودي ها به سلاح هسته اي را خواهند داد نيز گفت: اول آنکه نه اسرائيل بلکه قواعد و قوانين حاکم بر نظام روابط بين الملل چنين اجازه اي را به سعودي ها نمي دهد که به سادگي به سمت خريد تسليحات هسته اي بروند، و ما به چشم خود ديديم که در چنگ سه روزه حزب الله لبنان عليه اسرائيل خود اسرائيلي ها توان تسليحاتي مقابله با حزب الله را نداشت و از ايالات متحده تقاضا کرد که بمب هاي نيمه اتمي بانکر باستر را هرچه سريعتر در اختيارش گذارد.

وي افزود: دوم آنکه اسرائيل هم به هيچ وجه نگران تجهيز کشورهاي عرب منطقه و به خصوص عربستان به تسليحات پيشرفته نيست چرا که آنها خوب مي دانند که صرف خريد اسلحه براي کشوري اقتدار نمي آورد و اسلحه زماني مي تواند کارآمد باشد که تکنولوژي، مهندسي، مديريت، نيروي انساني ورزيده لازم و...هم در کنار اسلحه وجود داشته باشد.

اين کارشناس مسائل بين الملل ادامه داد: کشورهاي عرب منطقه به ويژه عربستان سعودي نزديک به 40 سال است که در حال خريد تسليحات پيشرفته نظامي از کشورهاي بزرگ غربي از جمله آمريکا، انگليس، فرانسه و ... هستند ولي اين سلاح ها چه اقتدار و جايگاهي براي اين کشورها و به خصوص عربستان در منطقه به وجود آورده است سوالي است که همه با پاسخش آشنايي داريم. و آن اين اگر چهل سال خريد تسليحات پيشرفته از غرب براي عرب اقتدار همراه مي داشت که امروز ديگر نمي بايست تا آن اندازه در اين زمينه حقير و فقير شده باشند که بازهم تهديد مي کنند که اگر چنين و چنان بشود يا نشود ما دست به همان کاري مي زنيم که چهل سال است زده ايم.

وي تصريح کرد: قبل از انقلاب، آمريکائي ها به اختراع و توليد رادارهاي پرنده پيشرفته آواکس دست پيدا کردند. شاه در آن زمان به دليل نوع رابطه دوستانه اي که با آمريکا داشت توانست يک فروند از اين هواپيما ها را خريداري کند هر چند در نهايت اين هواپيما هيچگاه به ايران نرسيد. اما تنها خبر خريد اين هواپيما معادلات منطقه اي را دستخوش تحول کرد. همان زمان عربستان 10 فروند از اين هواپيما را خريداري کرد و اما هيچ کس حتي وقت خود را صرف بحث در اطراف آن نکرد.

مجتهدزاده گفت: بنابراين آنچه که مهم است مي تواند براي کشوري همچون ايران اقتدار ايجاد کند ولي براي کشوري مانند عربستان توهم اقتدار را پيش نمي آورد ادعاي خريد تسليحاتي نيست، بلکه رمز اين اقتدار يابي را بايد در ظرفيت هاي ژئوپوليتيکي و ژئواستراتژيکي کشوره جست و جو کرد که حاصل مجموعه گسترده است از توانمندي هاي جمعيتي، پيشرفت هاي علمي بومي، ظرفيت هاي ملي، سياسي، ايدئولوژيکي، اقتصادي، نظامي و غيره باز مي گردد که معتقدم عربستان سعودي حتي يک کشور ملت پايه نيست که بتواند از شرط اوليه داشتن چنين ظرفيت هايي برخوردار باشد. اينها از قديم الايام عادت به شعار دادن و طرح حرف هاي گنده و درون تهي داشته و دارند.

وي در خاتمه گفت: بر اين اساس اظهارات از اين دست از مقامات سعودي را به هيچ وجه نبايد جدي گرفت چرا که آنها از چنان ظرفيت هاي ژئوپوليتيکي برخوردار نيستند که به تهديدي عليه کشوري همچون ايران در منطقه تبديل شوند.

منبع : فرارو