دکتر پیروز مجتهد زاده در گفتگو با مثلث :
جنگ نيابتي عليه ايران موضوع جديدي است؛ نقش آمريکا و رژيم‌صهيونيستي در کشاندن اين نوع جنگ به مرزهاي جمهوري اسلامي ايران را چگونه ارزيابي مي‌کنيد؟
جنگ نيابتي عبارت است از بازيگران محلي که به نيابت از اسرائيل با تفکر شيعه و ايران مي‌جنگند. جنگ نيابتي عليه ايران حداقل از هشت تا۱۰ سال پيش و از زمان رياست‌جمهوري «جورج بوش» آغاز شده است. در دولت قبلي ايالات‌متحده، تصميم بر آن شد تا برخورد محکمي با ايران صورت بگيرد. در آن زمان تهديدهاي نظامي عليه ايران از طرف اسرائيل و آمريکا زياد شده بود؛ اما پس از تغيير دولت در واشنگتن و روي کار آمدن «باراک اوباما» شاهد آن بوديم که رويکرد ايالات‌متحده تا حدودي تغيير کرد و مذاکره براي حل مناقشه هسته‌اي ايران به‌عنوان يکي از بحران‌هاي اصلي طرفين مطرح شد و امروز نيز ادامه دارد. امروز اسرائيل سناريوي جنگ نيابتي عليه جمهوري اسلامي ايران را کارگرداني مي‌کند.
يعني‌ايالات‌متحده‌در دوره رياست‌جمهوري اوباما مايل به جنگ نيابتي با ايران نيست و تل‌آويو فرماندهي جنگ را بر‌عهده دارد؟
بله؛ تغيير رويکرد آمريکا نسبت به ايران و مساله هسته‌اي عنصري نبود که به مذاق تل‌آويو و نتانياهو خوش بيايد؛ اسرائيل از همان ابتداي تغيير نگاه آمريکا، مخالفت خود را با اين موضوع اعلام و تلاش کرد که مقابله نظامي با ايران را ادامه دهد. همين وضعيت باعث شد بين ايالات‌متحده آمريکا و اسرائيل و به‌طور ويژه‌تر، اوباما و نتانياهو اختلاف‌نظر زيادي به‌وجود بيايد؛ تا جايي که دعواي لفظي ميان اين دو سياستمدار را نيز شاهد بوديم. رژيم‌صهيونيستي تصميم گرفت به‌جاي اتکا بر ايالات‌متحده، خود دست به کار شود. اسرائيل شروع به فرستادن سيگنال‌هاي ايران‌هراسي به کشورهاي عربي منطقه کرد تا اين کشورها را عليه کشورمان بشوراند و بر ناامني در منطقه غرب آسيا بيفزايند.
القاي حس ناامني به کشورهاي عربي منطقه و معرفي ايران به‌عنوان تهديد موجوديت اين کشورها نيز ريشه در زمان رياست‌جمهوري بوش دارد. آمريکا در آن زمان با استفاده از دلارهاي نفتي عربستان سعودي، جريان وهابيت و تکفير را در پاکستان و افغانستان يا به تفسيري ديگر در مرزهاي شرقي ايران ايجاد کرد. داعش نيز جديدترين پديده از اين نوع است که در عراق و سوريه با پول سعودي و تحريک اسرائيل پشتيباني شده و فعاليت مي‌کند. شايد صحبت‌هاي مقام معظم رهبري در مورد جنگ نيابتي آمريکا و اسرائيل عليه ايران باشد؛ اما به نظر من آمريکا در اين جنگ نيابتي در اين برهه از زمان فعال نيست. بلکه رژيم‌صهيونيستي است که اين جنگ را به‌شدت دنبال مي‌کند؛ تا آنجا که عربستان سعودي را تحريک کرد به يمن حمله نظامي کند، همانطور که چند سال قبل وارد بحرين نيز شدند.
دليل اجراي اين سناريو از طرف رياض و تل‌آويو چيست؟
امروز دشمنان به‌طور مستقيم در برابر ايران نيستند. خلاف آنکه يک دهه قبل به‌طور مستقيم در برابر ايران قد علم کرده و تهديد نظامي مي‌کردند، امروز نايبان خود را در منطقه وادار مي‌کنند که دست به اقدامات خرابکارانه عليه ايران بزنند. اين موضوعي است که امروز تمام دنيا آن را مي‌بيند. همه کشورهاي شوراي همکاري خليج‌فارس در توطئه جديد عربستان نقش ندارند، اما کشورهايي مانند بحرين و امارات و برخي اوقات قطر، به‌طور علني از ادامه جنگ نيابتي عليه ايران صحبت مي‌کنند. از طرف ديگر داعش را مي‌بينيم که در مرزهاي غربي ايران و در سوريه بسيار فعال است و به‌رغم شکست‌هايي که داشتند فعاليت‌هاي جديدي را آغاز و شهر الرمادي را اشغال کردند. اين موضوع هشدار بسياري جدي براي کشورهاي منطقه است، به همين دليل هشدار مقام معظم رهبري در مورد جنگ نيابتي بسيار به موقع است.
رويکرد فعلي براي مبارزه با داعش‌را چطور ارزيابي مي‌کنيد؛ به نظر شما نيروهاي عراقي به تنهايي قادر به شکست جريان تکفيري هستند؟
بايد پيش‌بيني‌هاي جديدي براي مقابله با داعش و جرياني که از طرف اسرائيل و عربستان هدايت مي‌شود، صورت بگيرد. اخيرا برخي مقامات ايران اعلام کردند که اگر داعش به ۴۰ کيلومتري مرزهاي ما نزديک شود، واکنش نشان مي‌دهيم. به نظر من بايد از اين حد فراتر رفت و دولت عراق به‌طور رسمي از تمام همسايگان خود کمک نظامي طلب کند تا اين جنگ تمام شود. خاورميانه اوضاع امنيتي مطلوبي ندارد. از يک طرف داعش براي تشکيل خلافت به اصطلاح اسلامي در عراق و سوريه فعاليت مي‌کند و از طرف ديگر، سعودي به بهانه حمايت ايران از شيعيان يمن به اين کشور حمله کرده است. بهانه‌اي که به‌طور مرتب تکرار مي‌شود اما هيچ وقت مدرکي براي اثبات اين ادعا ارائه نکرده‌اند. به همين دليل مي‌گويم دولت عراق و سوريه براي مبارزه با تروريسم تمهيدات جديدي اتخاذ کرده و از همسايگان خود براي سرکوبي داعش و ديگر گروه‌هاي تروريستي به‌طور رسمي درخواست کمک نظامي کنند. در صورت ادامه اين غائله، منطقه آبستن حوادث فجيع‌تري خواهد شد که زندگي در خاورميانه را مختل مي‌کند.
جنگ نيابتي در خاورميانه و عليه ايران امروز در جريان است. آل‌سعود به نيابت از اسرائيل يمن را بمباران مي‌کند و در عراق و سوريه، گروه‌هاي تکفيري با نام‌هاي مختلف به راه‌انداخته و جنگ نيابتي را پشتيباني مي‌کند. داعش يک پديده اسرائيلي – سعودي است که از اين دو محور پشتيباني شده و در منطقه جولان مي‌دهد. به همين دليل است که من معتقدم نبايد منتظر رسيدن داعش به مرزهاي خود باشيم؛ تروريست‌هاي تکفيري در حال پيشروي هستند و به مناطق مرزي ما نيز مي‌رسند. تفکر ما بايد اين باشد که دولت عراق را قانع کنيم که از طريق جديدي به فکر ريشه‌کن کردن داعش باشد.
برخي جريان‌هاي معارض، به‌خصوص شبکه‌هاي تلويزيوني و پايگاه‌هاي خبري تحت کنترل سعودي تلاش مي‌کنند جنگ عراق با داعش را جنگ ميان شيعه و سنَي يا به عبارتي ديگر جنگ ايران با اهل سنت معرفي کنند. نظر شما در اين باره چيست؟
حساب داعش از اهل تسنن جداست. تروريست‌هاي تحت فرمان ابوبکر البغدادي، تندروهايي وهابي و متعصب هستند که در انتها با شيعه دشمني دارند. بزرگ‌ترين برج و باروي محکم تشيع در جهان اسلام، در حال حاضر ايران است. ما نبايد اين تصور را داشته باشيم که داعش براي شوخي با ما به مرزهاي ايران نزديک مي‌شود. نزديک شدن داعش به خطوط مرزي ايران امري بسيار خطرناک است و بايد به فکر اقدامات پيشگيرانه باشيم. همانطور که پيش از اين نيز گفتم، دولت عراق بايد وضعيت خود را بسنجد و در صورتي که به تنهايي قادر به حل بحراني به نام داعش نيست از کشورهاي دوست و همسايه خود بخواهد وارد عمل شوند. زيرا از آنچه ائتلاف بين‌المللي به رهبري آمريکا ناميده مي‌شود تا امروز فعاليت چشمگيري نديديم. برخي از کشورهايي که در ائتلاف بين‌المللي حضور دارند، همان حاميان داعش هستند. به همين دليل دولت عراق نبايد دست روي دست بگذارد و منتظر لطف آمريکايي‌ها باشد؛ آن هم در شرايطي که آمريکا نسبت به تمام مسائل تغيير سياست‌داده و حاضر به درگيري نيست. اسرائيل صحنه‌گردان تمام اين بحران است و عراق نمي‌تواند منتظر واکنش ايالات‌متحده باشد. براي همين مي‌گويم که بايد تمهيدات ديگري در نظر گرفت.
اسرائيل با مصر و اردن و به‌طور نيابتي با عربستان سعودي در سال ۲۰۰۶ تصميم گرفتند بحثي موسوم به هلال شيعي را مطرح و به دنيا و جهان اسلام بگويند که شيعيان به‌دنبال تسلط بر خاورميانه هستند و بايد با آنها مبارزه کرد. اين يک اعلام رسمي بود. آمريکا راه خود را از اسرائيل جدا کرد و تمام دنيا مي‌بينند که بين رهبران دو طرف جنگ لفظي در‌مي‌گيرد. اوباما وقتي سران کشورهاي عربي را به کمپ ديويد دعوت کرد، برخي سران به دستور تل‌آويو به آمريکا نرفتند. به همين دليل از کمپ‌ديويد نتيجه مطلوبي به دست نيامد. به نظر من نمي‌توان آل‌سعود را متوجه اشتباه خود کرد، زيرا اسرائيل آنها را ديوانه کرده است. امروز اسرائيل زيربناي تمام اين ماجراجويي‌ها است.
سعید صفرپور : هیئت تحریریه مجله ایرانی روابط بین الملل
منبع : مثلث
