مجید نوری کارشناس ارشد روابط بین الملل

ایالات متحده آمریکا دارای دو حزب سیاسی مهم دموکرات و جمهوری‌خواه است که در هر دوره از انتخابات قدرت میان این دو حزب جابجا می شود که مواضع و رویکرد آنها علاوه بر داخل آمریکا در سایر کشورها نیز نمود پیدا می کند، به همین دلیل بسیاری از افراد و سیاستمداران انتخابات آمریکا را پوشش می دهند؛ البته ناگفته نماند  که هر دو حزب در زمینه سیاست خارجی به طور کلی دارای مواضع مشترکی هستند با این تفاوت که یکی در زمینه سیاست خارجی حالتی جنگ طلبانه و دیگری به دنبال دیپلماسی و مصالحه است، به همین دلیل ما در این نوشتار به بررسی موضع دموکرات ها و جمهوری خواهان نسبت به ایران مذاکره یا تحریم خواهیم پرداخت پس در ادامه مطلب نیز ما را همراهی کنید.

احزاب سیاسی مهم ایالات متحده آمریکا

دموکرات ها و جمهوری خواهان دو حزب سیاسی قدرتمند آمریکا را تشکیل می دهند به همین دلیل در هر انتخابی این دو حزب حضوری فعال دارند؛ در رقابتهای انتخابات ریاست جمهوری نیز ایالتهای این کشور به دو گروه قرمز و آبی تقسیم می‌شوند که در این بین دموکرات ها به دنبال مصالحه و دیپلماسی هستند و جمهوری خواهان به دنبال افزایش بودجه نظامی هستند.

حزب دموکرات  در یک نگاه

حزب دموکرات(Democratic Party) نخستین و قدیمی ترین حزب سیاسی فعال در ایالات متحده آمریکا به شمار می رود، زمان تاسیس این حزب به سال ۱۸۲۸ میلادی بر می گردد که از استقبال و حمایت ایالت‌های جنوبی برخوردار است؛ دموکرات ها در زمینه سیاست خارجی بیشتر طرفدار مصالحه و راه حل‌های دیپلماسی هستند به همین دلیل در ارتباط با دو رقیب خود «چین و روسیه» نیز این اهداف سیاست خارجه را دنبال می‌کنند و تمایل کمتری به میلیتاریسم و دخالت نظامی دارند. از باورهای مخالفت با میلیتاریسم می توان به تقلیل نیرو در افغانستان و خروج آمریکا از عراق در سال ۲۰۱۲ اشاره نمود. دموکرات‌ها بیشتر لیبرال و آزادی‌خواه هستند، 

حزب جمهوری خواه در یک نگاه

حزب جمهوری خواه یکی از دو حزب بزرگ آمریکا را تشکیل می دهد که حضور فعالی در عرضه انتخابات و تشکیلات سیاسی ایفا می کند. این حزب در سال ۱۸۵۴ میلادی توسط بخشی از فعالان ضد برده‌داری در آمریکا تأسیس و بر اریکه قدرت سوار شد. همانطور که می دانید جمهوری‌خواهان در دسته محافظه‌کاران قرار دارند به همین دلیل در عرصه‌ی سیاست خارجی بیشتر طرفدار افزایش بودجه نظامی کشور و طرفدار اقداماتی هستند که به بزرگ‌تر و قدرتمندتر شدن ارتش می افزاید که سیاست‌هایی تهاجمی را در عرصه سیاست خارجی دنبال می‌کنند و با کشورهایی که برای منافع ملی آنها مزاحمت ایجاد می کند به شدّت برخورد می‌کنند.

موضع دموکرات ها و جمهوری خواهان نسبت به ایران مذاکره یا تحریم

یکی از چالش‌های سیاست خارجه آمریکا در هر دوره‌ای از ریاست جمهوری نحوه مقابله با اقدامات جمهوری اسلامی ایران است طوریکه در میتینگ های قبل از انتخابات نامزدهای انتخاباتی آمریکا از نحوه مقابله با ایران مذاکره یا تحریم صحبت به میان می‌آورند. درباره موضع دموکرات ها و جمهوری خواهان باید اذعان داشت که جمهوری خواهان حالت جنگ‌طلبانه دارند و از این ابزار به دنبال راه‌حل سیاسی و گرفتن امتیازات بیشتر از ایران هستند به همین دلیل است که ترامپ رئیس جمهور پیشین آمریکا با خارج شدن از برجام و ترور سردار سیلمانی و اعمال یکسری از  تحریم‌های گسترده سعی داشت ایران را به پای میز مذاکره بکشاند که در این زمینه علیرغم فشارهای اقتصادی زیادی که به مردم تحمیل شد ناموفق بود که البته ناگفته نماند بیشتر تحریم‌های اقتصادی ما ناشی از موضع دموکرات نسبت به ایران از دوران ریاست جمهوری اوباما ناشی می شود.

سرگه بارسقیان که سالهای پیش مصاحبه‌ای را با حسن روحانی را انجام داده بود، در این باره می‌نویسد: دموکرات‌ها در انتخابات کنگره آمریکا به پیروزی رسیدند و در گفت‌وگویی اختصاصی  با روزنامه اعتماد ملی از حسن روحانی، نامزد انتخابات مجلس خبرگان پرسیدم به نظر شما انتخاب نامزد دموکرات‌ها در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا به نفع ایران است یا نامزد جمهوری‌خواهان. او پاسخ داد: «معتقد نیستم شکست جمهوری‌خواهان و پیروزی دموکرات‌ها در آمریکا به نفع ما باشد». در انتخابات اخیر ریاست ‌جمهوری آمریکا گفتم ضرر دموکرات‌ها از جمهوری‌خواهان بیشتر است؛ چراکه تحریم آمریکا علیه ایران بیشتر در دوره دموکرات‌ها وضع‌شده اما در دوره بوش هنوز تحریم جدیدی علیه ما اعمال نشده است. دموکرات‌ها لحن نرم‌تر و حقوقی‌تری نسبت به جمهوری‌خواهان دارند. جمهوری‌خواهان سریع‌تر متوسل به گزینه‌های نظامی می‌شوند؛ اما دموکرات‌ها تأمل بیشتری می‌کنند. حتی در صورت تفوق دموکرات‌ها در آمریکا احتمال تهدید نظامی منتفی نمی‌شود و فشارهای سیاسی و اقتصادی بیشتر خواهد شد، چراکه هماهنگی اروپا و آمریکا گسترده‌تر می‌شود؛  یادآور می‌شود بیشترین تحریم‌های ضد ایرانی مربوط به حضور دموکرات‌ها در دولت آمریکاست و مشخصاً چهل درصد کل تحریم‌های اعمال‌شده در طول چهار دهه اخیر، منحصراً در دوره اوبامای دموکرات تصویب و به اجرا گذاشته شده است. تحریم‌های گسترده کاتسا و آیسا هم که پس از حصول توافق برجام تدوین شد، محصول دولت اوباماست.(سرویس کیهان.اخبار. کد مطلب 202128)

نکته‌ای که ذکر آن ضروری به نظر می رسد این است که همه دولتمردان آمریکا اعم از دموکرات و جمهوری خواه با جمهوری اسلامی ایران سر عناد دارند و هر دو حزب به دنبال مذاکره عادلانه با ایران نیستند.

تابو مذاکره با آمریکا

با امضای سند برجام تابوی مذاکره با آمریکا پس از سالها شکسته شد و قرار بود که این مذاکره نخستین گام برای مذاکرات بعدی باشد که با شکست دموکرات ها در انتخابات و پیروزی ترامپ ورق کلاً برگشت چرا دونالد ترامپ

بعد از خروج آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸ تحریم هایی را در بخش‌های مختلف اقتصادی، سیاسی، و نظامی اعمال نمود و بسیاری از تحریم هایی را که به واسطه برجام لغو شده بود را برگرداند که حال با پیروزی جو بایدن دموکرات در انتخابات ریاست جمهوری ما هم اکنون در آمریکا با دولت جدیدی روبرو هستیم که به گفته خودش عزمی راسخ برای بازگشت به برجام دارد با این شرط که ایران نیز به تعهداتش در چارچوب برجام عمل کند و به آن بازگردد که البته بازگشت به برجام کمی سخت و پیچیده‌تر از گذشته شده است.

بازگشت آمریکا به برجام و چالش تحریم‌ها

یکی از پیش‌شرط‌های ایران برای احیای برجام برداشتن تمامی تحریم هایی است که به‌وسیله برجام لغو شده بود ولی به دستور ترامپ رئیس جمهور پیش آمریکا دوباره بازگردانده شد حال یکی از پیش‌شرط‌های مذاکره همین چالش تحریم‌هاست که برای لغو تحریم دولت بایدن با چالش‌های زیادی به قرار زیر روبرو است

1.بسته به نگاه منفی که نسبت به ایران در داخل آمریکا شکل گرفته جوّ سیاسی داخل آمریکا نسبت به مذاکره منفی است که این خود یکی از موانعی باشد که دولت بایدن با آن روبرو است.

 2.علاوه بر  جمهوری‌خواهان بسیاری از شخصیت‌های برجسته‌ای دموکرات‌ نیز مخالف احیاء برجام در حال حاضر به دلیل بحران‌های اقتصادی موجود در ایران هستند.

3.فعال شدن لابی اسرائیل و فشار کشورهای منطقه یکی دیگر از موانع پیش روی بازگشت آمریکا به برجام به شمار می رود.

4.علاوه بر موارد فوق ترامپ بخش‌هایی از اقتصاد ایران را تحریم نموده که در گذشته تحریم نبوده که این خود چالشی جدی است.

بسته به موانع پیش رو باید به این نکته نیز توجه نمود که دولت ایران از بایدن خواسته که وضعیت تحریم‌ها را به تاریخ ۱۶ ژانویه ۲۰۱۶ باز گرداند که کار سختی به نظر می رسد چرا که یکی از تحریم هایی که بایدن برای برداشتن آنها با مشکل روبرو خواهد بود تحریم‌های مندرج در فرمان قوه مجریه ۱۳۲۲۴ است که به امضاء ترامپ رئیس جمهور پیشین آمریکا رسیده است که بر اساس آن بانک مرکزی ایران، شرکت ملی نفت ایران، و شرکت ملی نفتکش ایران مورد تحریم قرار گرفتند، این تحریم‌ها تحت عنوان مبارزه با تروریسم و با استناد به قانون مقابله با دشمنان آمریکا از طریق تحریم‌های مصوب کنگره در سال ۲۰۱۷ صورت گرفته است، برگ برنده‌ای برای خنثی سازی برجام به شمار می رود. بایدن برای خنثی کردن این فرمان باید جریانات سیاسی داخلی آمریکا را متقاعد کند که ایران از تروریسم حمایت نمی کند.

تحریریه مجله ایرانی روابط بین الملل

بسته به رویکرد دموکرات در حال حاضر می توان گفت:

• دو طرف قطعاً با یکدیگر مذاکره خواهند نمود تا برای نحوه برداشتن تحریم‌ها به توافق دست پیدا کنند.

• مذاکرات آتی بسیار پیچیده و مفصل خواهد بود که علاوه بر برنامه‌های هسته‌ای ممکن است موارد دیگری را نیز شامل شود.

• بسته به پیچیدگی و حساسیت نمی‌توان محدوده زمانی مشخصی را برای مذاکرات آتی مشخص و آن را پیش‌بینی نمود.

• با توجه به نزدیکی انتخابات اگر توافقی حاصل نشود چه بسا با روی کار آمدن فرد دیگری این مسائل پیچیده‌تر نیز شود.

سخن پایانی

با پیروزی جو بایدن روزنه امیدی در محافل سیاسی ایران باز شد که جو بایدن پس از رسیدن به کرسی ریاست جمهوری سریعاً با ایران وارد مذاکره می شود و تحریم‌ها را لغو می کند که نمود آن را ما در کاهش نرخ ارز و برخی کالاها پس از برگزاری انتخابات شاهد بودیم که البته پس از رسیدن جو بایدن به ریاست جمهوری عملاً اقدام عملی در این زمینه صورت نگرفت چرا که بایدن برای احیای برجام باید نیروهای داخلی و بین‌المللی را با خود همراه سازد به همین دلیل مذاکره مجدد پیچیده‌تر و سخت‌تر از سالی خواهد بود که برجام به امضا رسید. در حال حاضر می توان گفت  موضع بیشتر دموکرات ها نسبت به برجام با موضع جمهوری خواهان یکسان است با این تفاوت که کمی نرمش دارند.