رضا میرزایی کارشناس ارشد روابط بین الملل
فراز و نشیب قدرت به عنوان مولفه مرکزی واقع گرایانه در نظام بین الملل، توجهات خاصی نیاز دارد که شاید بتوان گفت مهمترین آن حفظ کارکردی افزایش قدرت و بطور کلی تراز قدرت است.در چارچوب تئوری های روابط بین الملل بیشینه سازی قدرت در اشکال واقعی و یا حتی شعارگونه واکنش خواهد داشت.درك مفهوم امنيت در كشورهای گوناگون، متفاوت است که موجب تعارض و ایجاد«معماي امنيت» می شود. بیشینه سازی قدرت در یک واحد سیاسی(یک کشور) بصورت کاهش یا در حالت خوشبینانه تر در قالب چالش امنیتی برای سایر واحد های سیاسی همجوار یا بین الملل محسوب خواهد شد. در اصل در صورت فقدان یا ضعف هوشیاری سیاسی(عدم تنظیم راهبرد کلان) تقویت حساب نشده این مولفه مرکزی به شدت هزینه زا خواهد شد. تولید هزینه های زیاد نظامی در یک منطقه بواسطه بیشینه سازی قدرت از سوی یک کشور منطقه، برای همان کشور نیز هزینه های مضاعفی به همراه خواهد داشت. حد بیشینه سازی قدرت همواره جایگاه ویژه ای در تئوری های مرتبط روابط بین الملل در قالب (یک سوال اساسی) داشته است، و بنابراین کشوری که به بیشینه سازی قدرت می پردازد، گویا بر لبه تیزی در حال حرکت است. اینجا با کمی جسارت می توان گفت یک راهکار مناسب در چنین چرخه ای تامل در چگونگی فاز تثبیت قدرت و پیشگیری از انتقال سطح نگرانی خواهد بود. یک مدل پیشنهادی در این رابطه می تواند ایجاد توازن نگهدارنده باشد. یک توازن خود تنظیمی برای یک واحد سیاسی میان قدرت سخت و نرم یا به عبارتی فرار از، و یا به فراموشی سپردن وضعیت تهاجمی!
این خود یک ترکیب قدرت محسوب می شود که می توان از آن به هوشمندی نیز یاد کرد.
از نگاهی فاز تثبیت قدرت فاز ورود به عرصه نظام بین الملل است بطوریکه مورد استقبال، به ویژه از سوی واحدهای سیاسی همجوار قرار گیرد. مشخصه بارز دیگر چنین فازی تمرکز بر مولفه های قدرت ساز، سوای از قدرت یا تحرکات نظامی است که می توان گفت رویکرد های اقتصادی و دیپلماتیک در صدر آن قرار خواهد گرفت...
در این حالت نمای سیاسی یک کشور در بین الملل بصورت نقشی بهینه قابل درک و برداشت و بهره مندی خواهد بود.
نگارنده معتقد است ساختار سیاست خارجه و بین الملل کشور با کمی تامل بر اساس یک نقشه راهِ منطبق با آنچه بیان شد و البته در چارچوبی فنی تر محتملا می تواند وارد فاز تثبیت قدرت و بهره برداری شود ، چرا که فرصت های همسو وجود دارد...
با چنین روی آوری، کشور وارد نقش بهینه خود در منطقه و بین الملل خواهد شد و در غیر اینصورت وضعیت علامتی استمرار خواهد داشت، حالتی که هزینه های مضاعف (جدید در ابعاد امنیتی و اقتصادی) تولید خواهد نمود.
تحریریه مجله ایرانی روابط بین الملل
