مجید نوری عضو هیئت تحریریه مجله ایرانی روابط بین الملل

در حال حاضر بیشتر کشورها بسته به پیشرفت فناوری و برای نمایش قدرت و حاکمیت خود از هوش مصنوعی در ساخت تسلیحات نظامی استفاده می‌کنند، به گونه‌ای که در این زمینه نوعی مسابقه تسلیحاتی میان کشورها قدرتمند برگزار شده تا کشورها با علم و با استفاده از تکنولوژی بتوانند از هوش مصنوعی در ساخت تسلیحات نظامی استفاده و قدرت خود را به رخ دیگر کشورها بکشانند.

هوش مصنوعی چیست؟

هوش مصنوعی در واقع به مجموعه‌ای از کدهای برنامه‌نویسی گفته می‌شود که کامپیوتر را قادر می‌سازد تا همانند یک انسان بیاندیشند، احساس را درک و براساس آن رفتار کند. توجه داشته باشید که در فناوری هوش مصنوعی متخصصان به دنبال این هستند که با استفاده از کدهای مختلف هوش مصنوعی هوشی فراتر از انسان با دقت بالا داشته باشد. هوش مصنوعی علم و مهندسی ساخت ماشین‌های هوشمند به ویژه برنامه‌های کامپیوتری هوشمند است که در آن دانشمندان به ربات کامپیوتر یاد می‌دهند تا چطور و چگونه در شرایط مختلف مثل یا انسان و یا فراتر از یک انسان عمل کند یا تصمیم بگیرید و استدلال کنند و در نتیجه راه حل ارائه و براساس آن عمل کنند. مسابقه تسلیحاتی هوش مصنوعی به مسابقه نظامی بین دو یا چند کشور بر تجهیز نیروهای نظامی به وسیله هوش مصنوعی گفته می‌شود؛ خوب یا بد استفاده از هوش مصنوعی به دنیای نظامی وارد شده و این حقیقت که کشورها برای رسیدن به سلاح‌های کشنده‌تر رقابت می‌کنند واقعیت تلخی است که در جهان در حال گسترش است.

استفاده از هوش مصنوعی در ساخت تسلیحات نظامی

اگر تاریخ را مشاهده می‌کنید به این باور می‌رسید که تاریخ شاهد جنگ‌های تن به تن و حمله‌های هسته‌ای، بیولوژیکی، رادیولوژیکی و شیمیایی بسیاری بوده است که در عصر حاضر بسته به پیشرفت تکنولوژی استفاده از هوش مصنوعی در صنایع نظامی پدیده‌ی جدیدی است که باعث تحول در ساخت تجهیزات نظامی و افزایش قدرت آنی می‌شود بر همین اساس می‌توان گفت ابر قدرت بعدی جهان قطعاً آن کشوری است که بروزترین فناوری‌ها و بیشترین سهم را در بازار هوش مصنوعی نیروهای نظامی دارد.

در حال حاضر استفاده از هوش مصنوعی در تمامی زمینه‌ها در حال گسترش است که استفاده از آن در ساخت تجهیزات نظامی باعث نگرانی بسیاری از متخصصان و کارشناسان حوزه بین‌الملل شده است؛ این کارشناسان معتقدند کاربرد این تکنولوژی در تسلیحات نظامی منجر به ارزانی و کشتار دسته‌جمعی انسان‌ها می‌شود، چرا که این ربات‌ها هوشمند بسته به تکنولوژی ای که در ساخت آن به کار رفته می‌توانند بی‌رحمانه‌تر و متعصبانه‌تر از انسان‌ها عمل و دست به کشتار فجیع بزنند. کشورهای مختلفی از قبیل چین، آمریکا،‌ بریتانیا، کانادا،‌ روسیه، آلمان، نروژ، سوئد، فرانسه، هند و… در حال پیشروری در حوزه هوش مصنوعی و کاربرد آن در صنایع نظامی هستند و این نوید دهنده این موضوع است که جهان بعدی در دست کسی است که فناوری هوش مصنوعی و استفاده از آن را در صنایع نظامی دارد.

موافقان و مخالفان استفاده از هوش مصنوعی در تسلیحات نظامی

استفاده از هوش مصنوعی در تسلیحات نظامی موافقان و مخالفان خود را دارد

موافقان استفاده از هوش مصنوعی در بخش نظامی

بیشتر کارشناسان و بزرگان دنیای سیاست بر این باورند که کاربرد هوش مصنوعی در تجهیزات نظامی بسیار مفید است، چرا که از کشتار غیر نظامیان تا حدود زیادی جلوگیری می‌کند. وزیر دفاع آمریکا هوش مصنوعی را کلید برتر در صحنه جهان آتی می‌داند و چین به دنبال  توسعه فناوری هوش مصنوعی است چرا که آن را لازم و ضروری دنیای مدرن می‌داند و دیگر کشورها نیز محدودیت در استفاده از هوش مصنوعی را یک تهدید برای خود تلقی می‌کنند به همین دلیل موافق توسعه و کاربرد هوش مصنوعی در صنعت نظامی هستند.

مخالفان استفاده از هوش مصنوعی در بخش نظامی

کاربرد هوش مصنوعی در بخش نظامی و گسترش آن خطرات بسیاری را به همراه دارد به همین دلیل دارای مخالفان زیادی است. آنتونیو گوترش دبیر کل سازمان ملل استفاده از سلاح‌های ساخته شده از هوش مصنوعی را از نظر سیاسی غیر قابل قبول و از نظر اخلاقی منفور می‌داند که معتقد است باید توسط قوانین بین‌المللی از اشاعه آن جلوگیری نمود. در سال 2017 نیز بیش از 116 شرکت رباتیک و هوش مصنوعی از بیش از 26 کشور جهان در نامه‌ای از سازمان ملل خواستند جلوی تولید سلاح‌های خودکار کشنده را بگیرد. از جمله مخالفان کاربرد هوش مصنوعی در ارتش می‌توان به ایلان ماسک، مصطفی سلیمان، استفن هاوکینگ، استیو وزنیاک، بیل گیتس و ... اشاره نمود که نگران کاربرد هوش مصنوعی هستند. علاوه بر این بیش از 160 رهبر مذهبی نیز خواستار ممنوعیت سلاح‌های کشتار خودکار هستند.

جالب است بدانید که در سال 2018 طی همایشی یک هفته‌ای مخالفان به دنبال تصویب قطعنامه‌ای با هدف تحریم کاربرد جنگ‌افزارهایی براساس هوش مصنوعی بودند که کشورهایی از قبیل آمریکا، روسیه، کره جنوبی، استرالیا و دیگر کشورها پیشرو راه تصویب آن را بستند.

مزایای کاربرد هوش مصنوعی در صنایع نظامی

در حال حاضر بیشتر کشورها به دنبال استفاده و پیاده‌سازی هوش مصنوعی در صنعت نظامی در سکوهای زمینی، دریایی و فضایی هستند که باعث افزایش کارایی، دقت و هماهنگی می‌شود و از کشتار غیر نظامیان جلوگیری می‌کند و به دلیل عدم نیاز به نیروی انسانی و تعمیر و نگهداری مداوم کاهش هزینه را در درازمدت به دنبال دارد.

از دیگر مزایای کاربرد هوش مصنوعی در تجهیزات نظامی می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

• از مزایای کاربرد هوش مصنوعی در بخش نظامی مربوط به لجستیک و حمل‌ونقل است که نقش مهمی در موفقیت یا عدم موفقیت مأموریت نظامی دارد.
• شناسایی هدف توسط هوش مصنوعی هواپیمای بدون سرنشین را قادر می‌سازد تا به صورت دقیق به مکان از پیش تعیین شده حمله و آن را نابود کند.
• قابلیت پیش‌بینی رفتار دشمن
• پیش‌بینی شرایط آب و هوایی
• ردیابی و کشف اهداف مورد نظر
• ارزیابی رویکرد مأموریت
• نظارت بر تهدیدات و ایمنی پرسنل نظامی
• پردازش سریع حجم زیادی از داده‌ها با دقت و سرعت بالا
• شبیه‌سازی آموزش رزمی
• شبیه‌سازی حمله و واکنش‌ها
• نظارت مخفیانه و جاسوسی
• امنیت سایبری
• امنیت ملی
• امداد و تدارکات
• وسایل نقلیه خودکار
• و ...

ایران و هوش مصنوعی در ساخت تجهیزات نظامی

ایران از جمله کشورهایی است که در ساخت تجهیزات نظامی مدرن دست برتر را دارد و تجهیزات دریایی، هوایی و زمینی زیادی را از طریق متخصصان هوش مصنوعی تولید نموده است که با دقت بالا به اهداف مد نظر اصابت می کنند. همیشه تسلیحاتی را که ایران تولید می‌کند به دلیل حساسیت‌هایی که دارد سر و صدای زیادی را در جهان به پا می‌کند که از جمله آن می‌توان به پهباد شاهد اشاره نمود که با دقت بالایی به اهداف از پیش تعیین شده اصابت می‌کند. ایران نیز به مانند بیشتر کشورها از هوش مصنوعی در ساخت تجهیزات نظامی مدرن استفاده می‌کند. تجهیزات نظامی ایران منجمله پدافند هوایی سوم خرداد و پهباد شاهد 3 گواه قدرت نظامی ایران در زمینه هوش مصنوعی است. 

سخن پایانی

توانایی نظامی یک کشور در اصل یکی از معیارهای مهم برای سنجش میزان قدرت به شمار می رود بر همین اساس ما شاهد این هستیم که سالیانه سرمایه‌گذاری‌های کلانی در بخش نظامی توسط دولت‌ها صورت می‌گیرد. امروزه بسته به پیشرفت فناوری و نقش بی بدلیل هوش مصنوعی در بخش نظامی استفاده از هوش مصنوعی توسط کشورهای مختلف به دلیل دقت و هزینه کمتر مورد توجه کشورها قرار گرفته است؛ چرا که در آستانه نظم نوین جهانی کسی می‌تواند قدرت خود را دیکته کند که در زمینه هوش مصنوعی کارآمد عمل کند.  

تحریریه مجله ایرانی روابط بین الملل