دکتر محمد منصورنژادعضو هیئت مدیره انجمن علمی مطالعات صلح ایران 

عصاره سخنم در باب حضور منطقه ای ایران

سالهاست در باب مسایل منطقه ای ایران می گویم و می نویسم. خلاصه ترین و به روزترین سخنم متناسب با اتفاقات اخیر نکات زیر است:

1-  از جهت ژئوپلتیکی، ایران نمی تواند از تحولات منطقه ای (به ویژه در خاور میانه) دور باشد؛

2- با دو رویکرد در منطقه می توان حضور داشت: «فرهنگی» (مثلا سبک کار «امام موسی صدر» در لبنان) و «امنیتی» (مشی چند دهه اخیر نظام)؛ به نظر نگارنده رویکرد فرهنگی ماندگارتر و موثرتر است و نیز کم هزینه تر.

3-  حضور منطقه ای حتی اگر بخواهد امنیتی باشد، به تعبیر «باری بوزان» لازم است در در مسیر تأسیس «مجموعه امنیتی منطقه ای» ( با حضور کشورهای مختلف منطقه و با لحاظ ابعاد غیرسیاسی و امنیتی) باشد. حال آنکه در چند دهه اخیر مواضع ایران در مقابل حتی عمده همسایگان است! و با نگاهی صرفا نظامی و امنیتی!

4- اصلاح خطا در خط ومشی، روش معقول و ادامه راه اشتباه جاهلانه است؛ چون هم دشمن تراشی می کند و هم هزینه های سنگین می آفریند (مثلا از دست دادن نیروهای کیفی وسرمایه های انسانی!). با گزینش «دکتر پزشکیان» در کشور، فرصتی پیش آمد تا ایران به جهانیان و کشورهای منطقه ای بگوید: «کشتی بان را سیاستی دیگر آمد» و این شعار تا حدودی مقبول هم افتد. اصلاح سیاست ها خود به خود به نیروهای وابسته به ایران نیز سرریز می گردد.

5-  مهمترین راه مقابله با دشمنان آن است که ایران کشوری آباد و آزاد شود و مدلی مطلوب برای عرضه. چگونه در سیستمی که با دختران؛ کارگران؛ معلمان؛ اقلیت های مذهبی و... گسست جدی وجود دارد، می توان در جهان و منطقه داعیه پرچمداری مبارزه با ستم و تحقق عدالت داشت؟ پس باید به ملت بازگشته و به جای هزینه های منطقه ای گزاف، بر اساس ایده نخبگان این مرزو بوم، ایران را مردمسالارانه و عادلانه ساخت و در معرض انظار دیگران قرار داد.

6-  با این وصف مساله فلسطین چه می شود؟ اولا: آن سرزمین خودش مدعیانی دارد و لازم نیست کاتولیک تر از پاپ شد. ثانیا: ایران خودش را هم با اکثر نخبگان فلسطین هماهنگ کند و هم با کشورهای منطقه، ایده ای را نهایی کرده و هماهنگ تعقیب نماید. وگرنه نتیجه، شعارهای بلند و غیرواقعی، وضعیت فعلی است، که عملا کاری برای مردم به خاک و خون غلطان آن مناطق نمی تواند بکند! (واقعا پاسخ خون بالای 40 هزار تن از مردم مظلوم فلسطین در ظرف کمتر از 1 سال، آن هم در محیط کوچکی چون غزه را چه کسی باید بدهد؟ و یا با مردم آواره و دلشکسته لبنان چه باید کرد؟ ). و در نهایت مجاری تعقیب موضوع از مراجه بین المللی نیز بسته نیست.

7- اگر در باصطلاح مقاومت و جنگ، استناد به آموزه های اسلامی و مثلا قرآنی باشد، باید دانست که وقتی پیامبر در مکه به مدت 13 سال (اکثر ایام رسالتش) قدرت کافی نداشت، حتی آیات جهاد بر او نازل هم نگردیده است! (به تعبیر رند شیراز: العاقل اشاره)

تحریریه مجله ایرانی روابط بین الملل