مهدی نوربخش استاد تجارت خارجی و روابط بین الملل دانشگاه هریسبرگ پنسیلوانیا 

بایدن در زمان بسیار نامناسبی برای رئیس جمهوری آمریکا انتخاب شده است. اقتصاد همه کشورهای دنیا و آمریکا تحت تاثیر ویروس کرونا قرارگرفته است. به عنوان مثال، حدود بیش از 15 میلیون نفر از شهروندان در آمریکا از بازار کار خارج شده اند و شاید بخاطر مشکلات کویدی دیگر نتوانند به این بازار برگردند. در حال حاضر آمار نشان می دهد که آمریکا اقتصادش در حال رشد است اما این ارقام نمی توانند به روانشناسی مردم که بیماری کووید بسیار آنها را خسته کرده است کمکی کند. همراه با این روانشناسی و بخاطر اینکه عرضه و تقاضا در صحنه اقتصاد آمریکا تا حدودی برهم ریخته است و قیمتها در بخشی از اقتصاد آمریکا افزایش یافته و تولید تورم اندکی نموده است که سرعت آن در چهارده گذشته در این کشور کم سابقه بوده است، دولت بایدن  با مشکلاتی روبرو شده است.

نرخ بیکاری در آمریکا به سطح 4.2% رسیده است که در مقایسه با بقیه دوره ها رقم بسیار خوبی است. حقوق حداقلی از کمتر از 8 دلار در ساعت به بالای 15 دلار رسیده است که خود باعث افزونی قیمتها شده است اما این حقوق بخش بزرگی را میتواند از فقر نجات دهد. دولت بایدن همچنین در بخش بنای زیرساخت ها سرمایه گذاری کرده و مصوبه آنرا از کنگره آمریکا گذرانده است. اصولا او و حامیان برنامه های اقتصادی او اعتقاد دارند که اقتصاد آمریکا با این ارقام روبه رشد است و به محض پایین آمدن تاثیرات منفی کوید که در راه آن این دولت تلاش فراوانی می کند، کار بیشتری ایجاد شده و تورم هم بهتر مهار می شود.

میزان محبوبیت دولت بایدن در نظر سنجی ها بخاطر خستگی مردم از بیماری کرونا و نه لزوما برنامه های اقتصادی او تقلیل پیدا کرده است اما دولت او و کسانی که در این دولت مشارکت دارند نگران آن نیستند. آنها استدلال می کنند که با ریشه کن کردن بیماری کرونا و کنترل آن و پایین آمدن قیمت نفت که در حال شکل گیری است، پیشرفتهای اقتصادی دولت او بیشتر روشن می گردد. تجربه تاریخی در صحنه سیاست آمریکا نشان می دهد که دولت بایدن زیاد در این حیطه به بیراهه نمی رود. دولت اوباما در دور اول خود با چالش محبوبیت روبرو گردید اما این تقلیل محبوبیت باعث نشد که او رقیب انتخاباتی خود، سناتور محبوب جمهوریخواه، مک کین، را شکست ندهد. او در دور دوم خود با فاصله قابل قبولی این رقیب جمهوریخواه را در انتخابات شکست داد. همین اتفاق در زمان ریاست جمهوری کلینتون اتفاق افتاد. کیت بدینگفیلد، رئیس ارتباطات در کاخ سفید، می گوید، «آنچه از رئیس جمهور آمریکا می شنویم اینست که او می گوید که وقتی مردم با قیمت های افزون شده روبرو می شوند و یا در پمپ بنزین باید مبلغ بیشتری را پرداخت کنند و این مبالغ بر بودجه زندگی آنها اثر می گذارد، باید نگرانی آنهارا قبول کرد و ما کوشش می کنیم که در این راه برای پایین آوردن قیمتها تمام تلاش خودرا بکار گیریم.» دانشگاه میشیگان با آماری که تازه بدست داده است نشان می دهد که مردم آمریکا فکر نمی کنند که حتی نسبت بزمان اوباما که در ابتدا با مشکلات اقتصادی آمریکا روبرو بود، اقتصاد این کشور بتواند بزودی سامان گیرد.

در مقابل نظر سنجیها که محبوبیت بایدن را تقلیل یافته می داند و فکر می شود که در انتخابات میان دوره ای سال 2022 میلادی به حزب دموکرات ضربه می زند، دولت او نگران نیست. آنها فکر می کنند که اقتصاد آمریکا از طریق همه علاماتی که اقتصاد دانان لیبرال پیشبینی می کرده اند، سمت و سوی درست خودرا دنبال می کند. آنها اعتقاد دارند که حتی با علائمی که در اقتصاد از رشد پایین تورم حکایت می کند، با ازدیاد دستمزدها در طبقات متوسط و پایین، این تورم نهایتا نمی تواند رشد اقتصادی را کند نماید. بازار کار امریکا امروز با تقاضای بیشتر از عرضه نیروی کار روبروست. کمکهای دولتی در دوسال گذشته و خصوصا در زمان بایدن بمردم آمریکا،  طبقات متوسط و پایین را کمک کرده است که قرضهای خودرا پرداخت کنند، بر حجم ذخیره مالی خود افزوده و از اخراج از خانه های خود جلوگیری بعمل آورند.  اریندراجیت دوب از دانشکاه ماساچوست در یک تحقیقی باین نتیجه رسیده است که در بین کارگران آمریکا،  70% آنها که کم درآمد بوده اند، از ازدیاد دستمزد حتی با محاسبه تورم بهره برده اند. بحث او اینست که کمکهای مالی دولت در زمان پندمیک و تخفیفهای مالیاتی به طبقه آسیب دیده، خودرا با تورم متوازن کرده است. طراحان اقتصادی دولت بایدن  اعتقاد دارند که همینکه بازار کار برای بسیاری باز است، خود این در نهایت به روانشناسی امیدواری کمک میکند. جرد برستین، عضو تیم اقتصادی دولت بایدن می گوید، « من هرگز چنین بازار کاری در این کشور ندیده ام. ..آنچه در اقتصاد برای دولت بایدن مهم است اینست که به طبقه متوسط و پایین ابزار چانه زنی را برای دستمزد و شرایط بهتری در بازار کار بدهد.»

اما در مقابل برستین، جیسن فورمن، یک عضو گذشته شورای اقتصادی دولت اوباما، اعتقاد دارد بسیاری از کارگران تورم را در حقوقهای افزوده شده خود می بینند و یا حتی در زمینه هایی تقلیل دستمزد را حس می کنند. دلیل او ازدیاد هزینه و قیمت ها در اجاره، خرید اتومبیل، بنزین و بعضی از اقلام غذایی است. او می گوید، «رابطه بین دستمزد و تورم بسیار مشکل ساز است.»  در بین دموکراتها، سناتور جو منشین که یک دموکرات محافظه کار است، بخاطر رشد تورم از برنامه ساخت زیربنا و یا تخفیف مالیاتی 2.2 تریلیون دلاری بایدن حمایت نکرده و از رقم پایین تری حمایت کرد. بسیاری از دموکراتها نظیر شرد براون از اهایو و الیزابت وارن از ماساچوست از بایدن خواسته اند که جلوی کمپانی های بزرگ را برای ازدیاد قیمتها بگیرد اما اینکار در اقتصاد آمریکا بسیار مشکل ساز است. بازار اقتصادی آمریکا بازار عرضه و تقاضاست و برهم زدن این نظم در این بازار بسیار مشکل است.

بایدن یکی از اقتصادهای پرتوان آمریکارا در دو دوره سه ماهه گذشته داشته است. نرخ رشد این اقتصاد در حال حاضر 6.5% بوده و این رقم دومین ازدیاد در تولید ناخالص ملی این کشور بعد از سال 2003 میلادیست. رئیس جمهوران، لیندن جانسون، در دوره اول، جیمی کارتر باز در دور اول خود رشد اقتصادی خوبی را از خود نشان دادند. جان اف کندی آخرین رئیس جمهوریست که رشد اقتصادی کشور آمریکا در زمان او بیشتر از رشد اقتصادی رئیس جمهوری بایدن است. در آنطرف، رشد اقتصادی آمریکا در زمان دولتهای فورد، ریگان و اوباما با تقلیل رشد روبرو بوده است. البته بعضی از اقتصاددانان رشد تولید ناخالص ملی را آنچنان دقیق نمی دانند بخاطر اینکه اختلافات بین دستمزدهارا نمی تواند یا پیشبینی کند و یا دقیق تعریف کند. بجای آن بعضی از اقتصاددانان دوست دارند از علائم اصلی پیشرفت (Genuine Progress Indicator) استفاده کنند. همزمان برای رشد اقتصادی از متدهایی که می توانند پیشبینی کنند که یک دولت چگونه می تواند بحرانهارا کنترل کند استفاده می شود. بعنوان مثال، دولت ترامپ را در مهار کرونا کاملا ناموفق و دولت بایدن را موفق و پرتلاش می دانند. خود این ارزیابی ایجاد امید در بخش اقتصادی کشور می کند.

هنوز زود است که بتوان پیشبینی نمود که اقتصاد آمریکا، پیشرفتهای آن و یا تاثیرات روانیش روی مردم چه تأثیری برروی محبوبیت دولت بایدن  در آینده می گذارد. نظر سنجیهای تنها کافی نیست تا دید در لحظه ای مهم مردم چگونه تصمیم می گیرند. شاید باید صبر نمود تا دید صحنه سیاست در انتخابات آینده میان دوره ای در این کشور بکدام سو تمایل پیدا می کند. 

  تحریریه مجله ایرانی روابط بین الملل