دکتر معصومه محمدی عضو هیئت تحریریه مجله ایرانی روابط بین الملل

دوشنبه جو بایدن رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا باسفری از پیش تعیین نشده به کیف سبب غافلگیری مقامات و رسانه های روسیه شده است. این سفر در شرایطی صورت پذیرفته است که جنگ اوکراین و روسیه در سالگرد یک سالگی قرار گرفته است. دیدار جو بایدن و زلنسکی در آستانه سخنرانی برنامه ریزی شده ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه طراحی شده است. سخنرانی که دربردارنده واکنش و تصمیمات جدید کرملین و مواضع تازه روسیه در قبال اقدامات ایالات متحده آمریکا و جنگ اوکراین خواهد بود.

سفر جو بایدن به کیف پایتخت اوکراین دارای اهداف ضد روسی است که می توان به مواردی از آن به شرح ذیل اشاره نمود:

• نخست؛ جو بایدن در اولین سفر خود به اوکراین بعد از انتخابش به عنوان رئیس جمهور آمریکا در آستانه یکسالگی جنگ اوکراین و به تعبیری حمایت آمریکا از کیف در قبال روسیه بوده است. حمایت آمریکا از اوکراین جنبه حیثیتی داشته و نتیجه این جنگ برای ایالات متحده آمریکا حائز اهمیت است.
• دوم؛ این دیدار پس از کنفرانس امنیتی مونیخ که می توان آن را اجلاس غیر رسمی ناتو نامید صورت پذیرفته است. اجلاسی که در آن نه تنها روسیه دعوت نداشته بلکه مواضع بسیار تندی نیز علیه این کشور اتخاذ شده است.
• سوم؛ تخصیص بسته کمک نظامی 500 میلیون دلاری آمریکا به اوکراین و اعلام تحریم های جدید علیه روسیه است. کمک هایی که شامل مهمات توپخانه ای، راکت های ضد تانک جاولین و همچنین سیستم های ضد زره و رادارهای هوایی که از مردم در برابر بمباران های هوایی محافظت کند توصیف شده است.

اما آنچه در این سفر از اهمیت ویژه ای در ادامه و روند جنگ اوکراین و روسیه برخوردار است رفتارهای دیپلماتیک دو رئیس جمهور روسیه و آمریکا در قبال اوکراین می باشد. روسیه که خود را مالک و صاحب مناطق از دست رفته شوروی می داند و تمام تلاش خود را در بازپیگیری آنها به کار بسته است و آمریکایی که اقدامات روسیه را جاه طلبانه و نشات گرفته از غرور فاجعه باری خوانده است که کل نظام بین الملل را تحت الشعاع قرار داده است. آمریکا در نقش منجی اوکراین سعی در تقابل با روسیه را دارد. البته به تحلیل مقامات روسیه، زلنسکی دست نشانده غرب است و هیچ اختیاری از خود در اداره امور اوکراین نداشته است. به طوری که در قبال حمایت های غرب از اوکراین آمریکا از در اختیار قرار دادن تجهیزات مورد درخواست زلنسکی سر باز زده و تسلیحاتی را در اختیار اوکراین قرار می دهد که در بردارنده منافع غرب در منطقه باشد. زیرا زلنسکی به دنبال جنگنده F-16 و تامین تانک های آبرافر به اوکراین بوده است. این تسلیحات دربردارنده و موجب تشدید تنش های شدیدتر در منطقه خواهند بود، موضوعی که فعلا در راستای اهداف آمریکا برای کمک رسانی به اوکراین نمی باشد. حال در شرایط فعلی این تصور وجود دارد که آیا بایدن در جستجوی معامله و یا تقابلی جدید با پوتین است؛ چراکه رفتار و اعمال بایدن در قبال روسیه دارای مواضع متفاوتی است.

شایان ذکر است پس از دیدار رئیس جمهور آمریکا و رئیس جمهور اوکراین، این دیدار در رسانه ها و جوامع غربی و در میان دموکرات ها و جمهوری خواهان دارای واکنش های متفاوتی بوده است. و البته بسیاری از مقامات روسیه این دیدار را کم اهمیت جلوه داده اند. اما باید این نکته را در نظر داشت که جو بایدن در دیدار خود با زلنسکی به حمایت اوکراین در جنگ در قبال روسیه پرداخته است موضوعی که نشان از تقابل با روسیه را به نمایش گذاشته است. رئیس جمهور آمریکا در دیدار خود با زلنسکی به این نکته پرداخته است که، اوکراین از آینده جهان دفاع می کند و روسیه هرگز در جنگ پیروز نخواهد شد و بهای سنگینی را بابت حمله نظامی به اوکراین پرداخت خواهد کرد. این سخنان نشان از تصمیمات و مواضعی جدید در خصوص روسیه است . در پی این سخنان و سفر جو بایدن به روسیه پوتین در اقدامی عضویت در پیمان خلع سلاح هسته ای استارت نو را به حالت تعلیق و برای اجرایی شدن آن پیش نویس قانون مربوط را به دومای دولتی ارائه کرده است. این اولین اقدام پوتین در قبال تحرکات بایدن است که اخیرا انجام گرفته است. تعلیق این عضویت موضعی جدی و حرکتی جدید در تحولات اوکراین و اقدامات نظامی روسیه در این بحران خواهد بود. البته نباید این موضوع را نادیده گرفت که اهداف روسیه در اوکراین محقق شده است و فرسایشی شدن جنگ، احتمال گسترش آن را افزایش می دهد؛ موضوعی که سبب نگرانی مقامات غربی است و شاید توجیه کننده رفتارهای جدید غرب و مواضع تند آنها در قبال روسیه است. اما با هر موضع جدید غرب، روسیه نیز اقدامی غیر قابل پیش بینی را در دستور کار خود قرار می دهد که این برای آینده و تاثیرات بر نظم نظام بین الملل کاملا جدی و خطرناک است.

تحریریه مجله ایرانی روابط بین الملل